Reklama

Program wymiany kopciuchów wstrzymany. Samorządy chcą cofnięcia decyzji

Chaos komunikacyjny – tak można podsumować opinie i skargi chętnych na dotacje w ramach programu termomodernizacji programu „Czyste powietrze” po tym, jak przyjmowanie nowych wniosków wstrzymano. O cofnięcie decyzji apelują największe miasta w Polsce.

Aktualizacja: 03.12.2024 06:26 Publikacja: 03.12.2024 04:27

Szacuje się, że smog w Polsce przyczynia się do śmierci ok. 45 tys. osób rocznie, ale są też szacunk

Szacuje się, że smog w Polsce przyczynia się do śmierci ok. 45 tys. osób rocznie, ale są też szacunki mówiące nawet o 100 tys.

Foto: Adobe Stock

Niespodziewanie, bez żadnej uprzedniej informacji, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poinformował 28 listopada, że o godzinie 14.15 tego samego dnia wstrzymano przyjmowanie nowych wniosków o dotacje do programu „Czyste powietrze”. Program ma wrócić w nowej odsłonie wiosną, najprawdopodobniej w marcu. – Ten czas przerwy zostanie wykorzystany na obsługę dotychczas złożonych wniosków oraz na przygotowanie nowych zasad funkcjonowania programu – informuje Fundusz.

Foto: czystepowietrze.gov.pl

Program „Czyste powietrze”. Zaniepokojenie niedoszłych beneficjentów

Na NFOŚiGW oraz nadzorujące jego prace Ministerstwo Klimatu i Środowiska wylała się fala krytyki. Dotyczyła ona przede wszystkim samej decyzji o wstrzymaniu naboru i sposobu jej podjęcia. Fundusz zapewnia, że program „Czyste powietrze” nadal jest realizowany, jednak wymaga reformy. – Pracujemy nad jego poprawą, aby zdecydowanie ograniczyć nadużycia ze strony firm wykonawczych i aby faktycznie prowadził do niższych rachunków dla gospodarstw domowych. Z tego powodu 28 listopada 2024 r. rozpoczęła się przerwa w przyjmowaniu nowych wniosków do programu. Twa obsługa już złożonych wniosków oraz nieprzerwanie trwa wypłata dotacji – informuje Fundusz.

Czytaj więcej

Prezydent Częstochowy: Lokalne społeczności nie zawiniły, a muszą teraz sprzątać

Na forach społecznościowych uczestników tego programu zawrzało. Wielu z nich czuje się oszukanych, ponieważ podjęli wysiłek finansowy modernizacji własnego domu, wymiany źródła ciepła, ale przez nagłe wstrzymanie naboru nie mogą złożyć wniosku o dotacje. – Te osoby będą miały możliwość złożenia wniosku na nowych zasadach programu „Czyste powietrze”, po ogłoszeniu naboru, który jest planowany w 2025 r. – uspokaja Fundusz. To jednak obaw niedoszłych beneficjentów nie rozwiewa. Wielu z nich bowiem chciało jeszcze skorzystać z dotacji na piec gazowy. Jednak od przyszłego roku na takie urządzenia dofinansowania już może nie być. Niespodziewane wstrzymanie dotacji jeszcze w tym roku wielu pozbawiło możliwości o ubieganie się o taką dotację. Chaos pogłębiają szczątkowe informacje. NFOŚiGW jeszcze nie podjęło decyzji w takich przypadkach jak piece gazowe.

Reklama
Reklama

Będą reformy w nowym programie „Czyste powietrze”

NFOŚiGW zapowiada jednocześnie reformy w nowym „Czystym powietrzu”. Ma to być m.in. obowiązek wypłaty zaliczki dotacji na modernizację budynku na konto beneficjenta, a nie wykonawcy inwestycji. Mają zostać wprowadzone limity dotacji na poszczególne prace i urządzenia. Będą także dodatkowe warunki „wejścia” do najwyższego poziomu dofinansowania. Beneficjent będzie musiał wykazać własność lub współwłasność budynku lub lokalu przez określony czas przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Konieczne ma być także uzyskanie określonego standardu energetycznego w wyniku realizacji inwestycji.

Czytaj więcej

„Czyste Powietrze”: Kiedy znów będzie można składać wnioski? Czego dotyczą zmiany?

Zmiany te mają uszczelnić program, aby pieniądze nie trafiały do firm – słupów, które po otrzymaniu dotacji znikały, a także chronić przed sztucznym zawyżaniem danych inwestycji czy przepisywaniu nieruchomości na innego członka rodziny tylko po to, aby uzyskać wyższą dotację poprzez obchodzenie kryterium dochodowego. Standard energetyczny budynku ma uchronić z kolei przed tzw. rachunkami grozy w efekcie zakupu pompy ciepła do niewłaściwie zmodernizowanego budynku.

Krytyka samorządów

Firmy, samorządy i beneficjenci pytają jednak, czy tych zmian nie można było wprowadzić bez wstrzymania naboru. Fundusz odpowiada jednak, że wprowadzenie reformy musi oznaczać czasowe wstrzymanie programu. Innego zdania są samorządowcy z takich miast, jak Kraków, Gliwice czy Warszawa.

– Zdajemy sobie sprawę, że jest to podyktowane koniecznością reformy, aby chronić przyszłych beneficjentów przed nieuczciwymi wykonawcami i praktykami, ale w naszej ocenie program mógł być kontynuowany i jednocześnie poprawiany – komentuje prezydent Krakowa Aleksander Miszalski. Jak dodaje, całkowite wstrzymanie przyjmowania wniosków spowoduje bardzo duże zamieszanie i zastopowanie działań antysmogowych na szerszą skalę. Przeciwko tej decyzji protestuje też związek 160 samorządów woj. śląskiego, który zamiast zawieszenia oczekuje usprawnienia i przyspieszenia programu.

Dotychczasowe efekty programu „Czyste powietrze”

Od początku realizacji programu do WFOŚiGW wpłynęło ponad milion wniosków na kwotę 37 mld zł, a podpisanych umów jest ponad 820 tys. na ok. 26 mld zł. Dotychczas wypłacono niemal 14 mld zł dla 650 tys. beneficjentów.

Reklama
Reklama

Program działa od 2018 r. i od tamtej pory nabór wniosków prowadzony był w trybie ciągłym, podpisywanie umów z beneficjentami było przewidziane do 31 grudnia 2027 r., a środki miały być wydatkowane przez WFOŚiGW do 31 grudnia 2029 r. Łączny budżet tego programu wymiany, przede wszystkim kopciuchów, a więc starych pieców węglowych na nowe źródła ciepła, miał wynieść 103 mld zł. Nigdy jednak nie zapewniono pełnego finansowania tego programu. Obecnie źródłem finansowania są środki z Krajowego Planu Odbudowy oraz środki własne Funduszu. Po zmianach źródłem finansowania programu mają być także Fundusz Modernizacyjny UE i przychody ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2.

Zgodnie z danymi dostępnymi w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków pod koniec 2023 r. w Polsce wciąż funkcjonowało ponad 4,1 mln kotłów na paliwa stałe, z czego 2 mln to nadal kopciuchy, czyli piece poniżej trzeciej klasy lub bezklasowe.

Transformacja Energetyczna
Program „Czyste Powietrze” przyspieszy, a ETS2 ma być zrewidowane
Transformacja Energetyczna
Francuskie i niemieckie firmy apelują o spowolnienie transformacji energetycznej
Transformacja Energetyczna
Orlen krok po kroku zwiększa wydobycie
Transformacja Energetyczna
Terminal w Gdańsku, ważny element gazowej układanki
Transformacja Energetyczna
Rząd chciał dłużej palić węglem w starszych elektrowniach. Bruksela dała zgodę
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama