Przed Orlenem możliwe ograniczenie inwestycji

Nową prezes Orlenu może zostać Elżbieta Bieńkowska, niegdyś wicepremier w starym rządzie Donalda Tuska. Będzie miała niełatwe wyzwanie okiełznania inwestycji poprzedników.

Giełda nazwisk następcy Daniela Obajtka ruszyła w najlepsze pod koniec ub.r. Wśród kandydatów wymieniano byłych prezesów PERN, Lotosu czy spółek zależnych gdańskiego koncernu. Jednak wedle informacji „Rzeczpospolitej” nową prezes Orlenu może zostać Elżbieta Bieńkowska, była minister rozwoju w poprzednim rządzie Donalda Tuska, a potem członkini Komisji Europejskiej.

Lutowe rozstrzygnięcie

Już 6 lutego ma się odbyć walne zgromadzenie największej spółki paliwowej. W programie mogą się pojawiać zmiany członków rady nadzorczej. Szef Ministerstwa Aktywów Państwowych Borys Budka ma możliwość wprowadzenia do porządku nowych punktów obrad, w tym tych dotyczących głosowania nad odwołaniem obecnej rady nadzorczej i powołaniem do niej nowych członków. Wówczas będzie już otwarta droga do zmian w zarządzie.

Pozwolić zarabiać

Co będzie głównym zadaniem nowego prezesa Orlenu z punktu widzenia rynku kapitałowego? Zdaniem Marcina Materny, dyrektora biura analiz rynków kapitałowych w Banku Millennium, z punktu widzenia akcjonariuszy największym wyzwaniem dla nowego zarządu będzie przywrócenie wiarygodności spółce jako rynkowemu graczowi, a nie politycznemu instrumentowi aktualnie rządzących.

Kluczem jest też oczywiście wypłata dywidendy spółce. – W tym roku Orlen zapłaci jako jedyna spółka 15 mld zł dodatkowego podatku od zysków, który zostanie przeznaczony na mrożenie cen energii. To przykład instrumentalnego traktowania Orlenu już przez nową władzę. Nowy zarząd powinien być odporny na wszelkie podobne próby. Spółkom należy pozwolić rosnąć i wówczas pobierać dywidendy, ale nie opodatkować ich, gdzie jedynym zyskującym jest Skarb Państwa, a akcjonariusze są tym pokrzywdzonym – mówi Materna.

Zdaniem naszego rozmówcy nowy prezes Orlenu i członkowie zarządu powinni budować wartość samej spółki. – Dobrze, aby prezes znał się na branży i zarządzaniu spółkami. Nowy prezes nie musi być związany z władzą, aby miał on przełożenie do rządzących polityków, a tak było przecież dotychczas. Nowy prezes powinien się znać na swojej branży i mieć doświadczenie w zarządzaniu firmami. Aby dogadywać się z politykami, nie trzeba być z tego otoczenia – kończy analityk Banku Millennium.

Ograniczenie inwestycji?

Z kolei z punktu widzenia operacyjnego najważniejszym wyzwaniem będzie racjonalizacja wydatków inwestycyjnych spółki. – Strategia dotychczasowego zarządu firmy zakłada gigantyczne nakłady inwestycyjne w kwocie 320 mld zł do 2030 r. Otoczenie makroekonomiczne zmieniło się na niekorzyść, a dodatkowo opodatkowanie spółki w formie dodatkowej opłaty od zysków w tym roku rzędu około 14 mld zł nie służy tym planom – mówi Tomasz Kasowicz, analityk Ipopemy.

Jego zdaniem inwestycje w petrochemię będą największym wyzwaniem decyzyjnym. – W porównaniu z wartością inwestycji rzędu ponad 30 mld zł zwrot będzie relatywnie niski i nie pojawi się zapewne od razu. Petrochemia to segment cykliczny. Inwestycje w petrochemię mają ekonomiczną rację bytu. Na krajowym rynku mamy deficyt tych produktów, a ich konsumpcja będzie rosła w długoletniej perspektywie. Pytanie o skalę inwestycji i czy da się zoptymalizować ich paramenty. Im bardziej zaawansowany projekt Orlenu, tym trudniej o jego racjonalizację – mówi Kasowicz.

Pytany o małe reaktory jądrowe dodaje, że te inwestycje są jedynie obecne na slajdach i trudno mówić o jakichkolwiek wydatkach na budowę SMR w ciągu kilku następnych lat. – Spodziewam się jednak, że nowy zarząd nie będzie odchodził od planów w segmencie wytwarzania zmierzającym w inwestycje w źródła obniżające emisję gazów cieplarnianych jak OZE. Co innego jednak zakup nowych złóż ropy i gazu. Te można odłożyć w czasie, ale zarząd zapewne i z tego nie zrezygnuje. Co innego inwestycje w samą petrochemię i rafinerię. Tu mogą być możliwości racjonalizacji wydatków. Być może będzie trzeba zredukować ambicje dotyczące rozwoju sektora detalicznego i szeroko pojętych usług, jak paczkomaty – wymienia nasz rozmówca.

Podobnego zdania jest Kamil Kliszcz, analityk BM mBanku, który zwraca uwagę, że część inwestycji Orlenu nie ma wartości dodanej dla akcjonariuszy, na czele ze sztandarowym projektem petrochemicznym Olefiny III realizowanym w Płocku. – Rynek nie uwierzył w pojawienie się istotnych korzyści dla Orlenu z tytułu przejęcia PGNiG i Lotosu, mimo że obie transakcje zostały przeprowadzone po atrakcyjnych parytetach dla akcjonariuszy płockiego koncernu. Zarząd do dziś nie przekonał inwestorów, że te fuzje dają dużą wartość dodaną dla całej grupy – uważa Kliszcz.

Nieoczekiwanie nowemu szefostwu Orlenu pozostanie do rozwiązania palący problem opóźnienia części dostaw amerykańskiego gazu skroplonego (LNG). PGNiG, spółka zależna Orlenu, złożyło pod koniec ub.r. wniosek o arbitraż przeciwko Venture Global Calcasieu Pass, LLC z powodu nieprzestrzegania przez tę firmę postanowień długoterminowego kontraktu na dostawy LNG.