Ustawa offshore znów na zakręcie

Opóźnienia w kalendarzu legislacyjnym mogą zburzyć strategiczne plany polskiego rządu związane ze zmniejszaniem emisyjności nie tylko naszej energetyki, ale także transportu i ciepłownictwa. Bo nie można zapominać, że właśnie na zwiększeniu skali OZE – poprzez budowę morskich farm wiatrowych – opiera się planowana strategia wodorowa Polski.

Transformacja polskiej gospodarki i realizacja celów klimatycznych to tylko jeden z koronnych argumentów przemawiających za budową morskich farm wiatrowych. Równie często pojawiał się argument mówiący, że powinniśmy traktować te inwestycje jak potencjalne koło zamachowe dla utrzymania dynamiki rozwoju Polskiej gospodarki w trudnych czasach. Stąd prace nad umową sektorową dla morskiej energetyki wiatrowej zainicjowane podpisaniem w lipcu 2020 r. listu intencyjnego w tej sprawie. Jej kluczową rolę w przyszłym miksie energetycznym Polski podkreślano
w szeregu u dokumentów strategicznych, poczynając od Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, poprzez Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030, a kończąc na Polityce Energetycznej Polski do 2040 r.

Morska farma wiatrowa Middelgrunden nieopodal Kopenhagi, należąca do spółdzielni energetycznej, fot. Michał Niewiadomski

Foto: energia.rp.pl

Tymczasem kolejny miesiąc ustawa offshore spędza w legislacyjnej kolejce. Przypomnijmy, że od momentu jej opublikowania w połowie stycznia 2020 roku, dokument przechodził już konsultacje społeczne i dwukrotne uzgodnienia międzyresortowe. Dzisiaj jesteśmy w przededniu uzyskania ostatecznej akceptacji Rady Ministrów i przekazania ustawy pod obrady Sejmu.

Przypomnijmy jednak, że prace nad jej kształtem toczyły się jeszcze w Ministerstwie Energii, czyli na długo przed tym jak dokument ujrzał światło dzienne. Minęły dwa lata, a inwestorzy nadal czekają na zielone światło do rozpoczęcia najbardziej kapitałochłonnego etapu inwestycji – wyboru dostawców i zakupu turbin. Przy czym należy odnotować, że technologia w branży offshore rozwija się w błyskawicznym tempie. Inwestorzy już dziś rozważają prototypy maszyn znacznie wydajniejszych od tych, które wchodziły do powszechnego użycia jeszcze dwa lata temu.

Czas nagli także z innych powodów, które dotykają jednej z najistotniejszych materii to jest finansowania. Jeśli proces legislacyjny przeciągnie się zanadto, to inwestorzy stracą szansę na wsparcie w ramach pierwszego etapu rozwoju farm morskich w Polsce. Mogą z niego skorzystać – zgodnie z unijnymi przepisami – tylko do połowy przyszłego roku. Chodzi o projekty o łącznej mocy 5,9 GW, z których pierwsze mogłyby produkować energię już w 2025 roku.

Jeśli przepisy stanowiące podstawę do otrzymania wsparcia nie zostaną w odpowiednim czasie uchwalone i zatwierdzone przez Komisję Europejską, to z peronu odjedzie nam kolejny pociąg. Legną w gruzach nasze nadzieje na pobudzenie gospodarki inwestycjami o wartości 120-130 mld zł. Pogrzebiemy też szansę na budowę silnego przemysłu wokół sektora morskiej energetyki wiatrowej czyli m.in. rewitalizację stoczni polskich i portów.

Bloomberg

Foto: energia.rp.pl

Jeśli powodem zwolnienia tempa prac są inne akty prawne wymagające procedowania w związku z pandemią, to należy wziąć pod uwagę kluczową rolę offshore w odbudowywaniu gospodarki po kryzysie związanym z pandemią koronawirusa. To nie tylko bezpośredni zastrzyk gotówki dla gospodarki, ale też wpływy z podatków do budżetu centralnego, kas gminnych oraz dziesiątki tysięcy nowych miejsc pracy.

Jeśli przyczyną opóźnień mogą być obawy związane z wysokością wsparcia dla inwestorów, to taki argument należy uznać za chybiony. Mechanizm w ramach ustawy offshore zaprojektowano tak, by chronić odbiorców końcowych przed skutkami nadmiernego wsparcia. Dotyczy to nie tylko drugiej fazy realizacji morskich farm, gdzie inwestorzy będą brać udział w aukcjach, ale także pierwszej fazy, kiedy wsparcie jest indywidualnie ustalane z inwestorami. Tutaj także decydenci mają w ręku wszelkie narzędzia do weryfikowania poziomu pomocy publicznej. Pamiętajmy, że weryfikacja następuje na kilku poziomach. Pierwszym jest Minister Klimatu i Środowiska, który w rozporządzeniu wydanym do ustawy offshore ustala cenę maksymalną, którą inwestorzy wpisują do wniosków kierowanych do Urzędu Regulacji Energetyki.

Drugim jest Komisja Europejska, która następnie sprawdza wnioski akceptując lub też modyfikując określony poziom zwrotu z inwestycji (pod kątem uniknięcia ewentualnego nadwsparcia). Trzecim będzie prezes URE, który jeszcze raz sprawdza dokumentację i stan faktyczny, kontrolując zgodność wykazanych kosztów. Należy przy tym podkreślić, że ustalając ostateczną wysokość wsparcia korzysta z opinii niezależnej firmy eksperckiej. Do tego przewidziano jeszcze jeden poziom weryfikacji. Polega on na powtarzaniu tejże procedury sprawdzającej i rewizji poziomu wsparcia w przypadku jakiejkolwiek istotnej zmiany parametrów rzeczowo-finansowych inwestycji np. wyboru turbiny nowszej generacji lub zwiększenia mocy farmy wiatrowej.