Geotermia ma potencjał. Inwestycje w ciągu dekady mogą wynieść 1 bln dol.

Energia geotermalna może zaspokoić nawet 15 proc. globalnego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną do 2050 r. – uważa Międzynarodowa Agencja Energii (IEA). Poza dodatkowymi wolumenami czystej energii, co samo w sobie jest nieocenione w dobie rosnącego dynamicznie popytu na prąd, może też przynieść impuls rozwojowy dla gospodarek.

Jak podaje IEA, wykorzystanie potencjału geotermii wiązałoby się z zainstalowaniem na świecie 800 GW mocy geotermalnej, co zapewniłoby roczną produkcję odpowiadającą zapotrzebowaniu na energię elektryczną USA i Indii łącznie. Obecnie tego typu źródła odpowiadają na zaledwie 1 proc. globalnego zapotrzebowania. Nowe technologie wierceń umożliwiające badanie zasobów na głębokościach przekraczających 3 km otwierają potencjał dla geotermii prawie na całym świecie. Wykorzystanie zasobów cieplnych poniżej 8 km w głębi ziemi może zapewnić prawie 600 TW mocy geotermalnej o żywotności 25 lat.

Na ponad setkę krajów, które opracowały politykę rozwoju energetyki słonecznej i wiatrowej, tylko 30 uwzględnia w swoich strategiach geotermię. Tymczasem mogłaby ona w istotny sposób wspierać elektrownie wiatrowe i słoneczne, uzupełniane przez atom. Ponieważ to źródło energii jest ciągłe, elektrownie geotermalne mogą pracować z maksymalną wydajnością przez każdy dzień roku. Jak podaje IEA, w 2023 roku średni wskaźnik wykorzystania mocy geotermalnej wyniósł ponad 75 proc., podczas gdy dla energetyki wiatrowej było to mniej niż 30 proc., a w przypadku fotowoltaiki - poniżej 15 proc.

Inwestycje i miejsca pracy

Eksplorowanie na większą skalę nowego źródła energii może przynieść impuls rozwojowy. - Z naszej analizy wynika, że rozwój geotermii może wygenerować inwestycje o wartości 1 biliona dolarów do 2035 roku – informuje Fatih Birol, dyrektor wykonawczy IEA. Z kolei do 2050 roku mogą one sięgnąć 2,5 bln dolarów. Jeśli faktycznie udałoby się rozwinąć geotermię nowej generacji, zatrudnienie w sektorze wzrosłoby sześciokrotnie, zapewniając milion miejsc pracy.

IEA zaznacza, że w pierwszej kolejności warto uwzględnić geotermię w krajowych programach energetycznych, wskazując konkretne cele do osiągnięcia i kładąc nacisk na rozwój innowacji. To zniosłoby część ryzyka postrzeganego przez inwestorów, odblokowując potencjał projektów. Pożądane byłoby wprowadzenie odpowiednich systemów wsparcia zapewniających długoterminową pewność dochodów i wspieranie zastosowań ciepła geotermalnego w budynkach mieszkalnych, komercyjnych i w przemyśle.

Międzynarodowa Agencja Energii szacuje, że koszty pozyskiwania energii geotermalnej mogą spaść do 2035 roku nawet o 80 proc., do około 50 dolarów za megawatogodzinę, co oznaczałoby, że byłoby to atrakcyjne cenowo źródło dyspozycyjnej niskoemisyjnej energii.

Doświadczenie sektora ropy i gazu

Potencjał jest duży, tym bardziej, że wiele barier technologicznych zostało już pokonanych. Wykorzystać można doświadczenie przemysłu naftowego i gazowego, który opracował technologię eksplorowania podziemnych pokładów, także na dużych głębokościach, ma też odpowiedni sprzęt wiertniczy i wyszkoloną kadrę. Aż 80 proc. inwestycji wymaganych w geotermii wiąże się z umiejętnościami, które można przenieść z sektora ropy i gazu. Opracowywanie projektów geotermalnych wymaga badania pokładów podziemnych, wierceń i operacji powierzchniowych analogicznych do tych, jakie wykonuje się w przemyśle naftowym. Korzyści są również po stronie firm wydobywczych, które z czasem narażone będą na stopniowe ograniczanie działalności w związku z prognozowanym w przyszłości spadkiem popytu na węglowodory.

Obecnie zainteresowanie geotermią koncentruje się w krajach, gdzie występuje aktywność wulkaniczna, albo na terytoriach znajdujących się na liniach uskoków tektonicznych – tam jest łatwiejszy dostęp do zasobów. Liderami w wykorzystaniu energii geotermalnej są: Stany Zjednoczone, Islandia, Turcja, Indonezja, Włochy i Kenia. Ale dostępność nowych technologii umożliwia rozwój tego obszaru również na innych obszarach.

Są jednak poważne bariery w postaci skomplikowanego procesu uzyskiwania pozwoleń i uciążliwej biurokracji. Ze względu na procedury, uruchomienie projektu może zająć nawet dekadę. Bez zmian w tym obszarze nie uda się dokonać przełomu. IEA zaleca usprawnienie procesu wydawania pozwoleń, sugerując stworzenie odrębnego niż w przypadku wydobycia minerałów systemu uzyskiwania zgód. Szkoda byłoby nie wykorzystać potencjału geotermii, zwłaszcza że popyt na energię elektryczną rośnie bardzo szybko w związku z elektryfikacją kolejnych gałęzi gospodarki, jak również ze względu na potrzeby centrów danych, które zużywają coraz większe ilości energii.