Unijne firmy łamią sankcje, dostarczając do Rosji sprzęt do instalacji LNG

Unijne firmy, omijając sankcje, dostarczyły przez Chiny sprzęt dla wartego pół miliarda euro projektu zakładów LNG jednego z bliskich Putinowi oligarchów. Wśród dostawców jest niemiecki Siemens, który oficjalnie wycofał się z Rosji.

W ciągu dwóch lat rosyjskiej wojny firmy z Unii dostarczały urządzenia i wyposażenie na potrzeby projektu Arctic LNG 2, którego jednym z największych akcjonariuszy jest miliarder Giennadij Timczenko – ustalili dziennikarze „The Moskwa Times” (antyputinowska gazeta internetowa od rozpoczęcia wojny wydawana w Amsterdamie) we wspólnym dochodzeniu z organizacją pozarządową Arctida.

Włochy największym dostawcą do Rosji

Łącznie od wprowadzenia sankcji w maju 2022 r. do końca stycznia 2024 r. budowany w rosyjskiej Arktyce zakład skraplania gazu Arctic LNG 2 otrzymał unijny sprzęt o wartości 580 mln euro.

Oznacza to omijanie, a w zasadzie złamanie, sankcji nałożonych w maju 2022 roku. Unia Europejska zakazała dostaw jakiegokolwiek sprzętu do produkcji skroplonego gazu, a pod koniec 2023 roku Stany Zjednoczone nałożyły bezpośrednie sankcje na projekt Arctic LNG 2.

Czytaj więcej

Gaz

Gazprom pozywa Lloyd’sa, chce odszkodowania za wysadzenie Nord Stream

Rosjanie złożyli pozew do Sądu Najwyższego w Londynie przeciwko firmom ubezpieczeniowym Lloyd's o...

Jednak tylko w styczniu 2024 r. z krajów Unii Europejskiej do Rosji dostarczono części zamienne i sprzęt do Arctic LNG 2 o wartości 24 mln euro – wynika z rosyjskich statystyk celnych, do których miał dostęp „The Moskwa Times”.

W 2023 roku zaimportowano sprzęt o wartości ponad 220 mln euro. Największymi dostawcami były firmy z Włoch (112 mln euro), Francji (31,6 mln euro), Niemiec (25 mln euro), Holandii (12,8 mln euro) i Hiszpanii (8 mln euro).

Rosjanie kopiują technologię, ale bez powodzenia

Arctic LNG 2 to rosyjska szansa na pozostanie liczącym się graczem na światowym rynku gazu. Po utracie przez Gazprom najbardziej zyskownego rynku Unii i niewielkich dostawach rurociągowych do Azji (Chiny), tylko LNG daje szansę na odbudowę pozycji.

Novatek ma już dwa zakłady skraplania gazu na Półwyspie Jamalskim. Oba pracują na zachodnich technologiach. Także Arctic LNG 2 powstał w oparciu o technologie niemieckiej firmy Linde GMBH, która w 2022 r dostarczyła Rosjanom sprzęt o wartości ponad 58 mln euro. Większość deklaracji celnych wskazuje, że firma dostarcza „urządzenia do produkcji, magazynowania i transportu gazu skroplonego i stabilnego kondensatu na podłożach typu grawitacyjnego”.

Ekspert ds. rynku ropy i gazu Michaił Kruticzin uważa, że ​​Arctic LNG 2 nie był w stanie od razu przezwyciężyć swojej zależności od technologii Linde. „Projekt został pierwotnie stworzony przy użyciu technologii Linde, jest dla niej przeznaczony i nie może się bez niej obejść. Tak, w Rosji nauczono się nielegalnie kopiować niektóre niemieckie technologie, a nawet je opatentowano, zmieniając trochę szczegóły, ale projekt nadal opiera się na importowanym sprzęcie high-tech i konsultacjach z producentem” – mówi Kruticzin.

Kto zarabia na łamaniu sankcji?

W 2023 r głównym dostawcą urządzeń dla Arctic LNG 2 była włoska firma Nuovo Pignone SRL (BH), produkująca urządzenia dla przemysłu energetycznego. Wysłała do Rosji produkty o wartości 41 mln euro.

Liderem wśród francuskich dostawców jest Optaperiph, który dostarczył produkty do izolacji termicznej, zawory i inny sprzęt o wartości 6 mln euro.

Niemiecki Siemens dostarczył w 2023 roku do Arctic LNG 2 towary o wartości ponad 4,8 mln euro. Siemens zaprzestał dostaw sprzętu dla Rosyjskich Kolei Żelaznych zaraz po rozpoczęciu wojny – w marcu 2022 roku. W maju 2022 roku spółka ogłosiła zakończenie działalności w Rosji, a w lutym 2024 roku rozpoczęła likwidację rosyjskiej spółki zależnej.

Jednakże dostawy do Arctic LNG 2 były kontynuowane przez całą wojnę, a koncern dostarczał zawory, podkładki, nakrętki, grzejniki i produkty z metali żelaznych. Dziennikarze ustalili, że ostatni odbiór sprzętu Siemensa dla Arctic LNG 2 miał miejsce 28 września 2023 roku.

Z kolei hiszpańska firma technologiczna Ampo dostarczyła do Arctic LNG 2 produkty o wartości ponad 2 mln euro.

Chińscy pośrednicy

Europejski sprzęt do Arctic LNG 2 importowany jest głównie przez Chiny. W budowę modułów na potrzeby projektu zaangażowanych jest co najmniej pięć chińskich firm - Bomesc Offshore Engineering, Cosco Shipping Heavy Industry, Penglai Jutal Offshore Engineering, Wison Offshore Engineering i Qingdao McDermott Wuchuan. Część sprzętu pochodzi jednak bezpośrednio z UE: na przykład 11 proc. włoskich dostaw w 2023 r. pochodziło bezpośrednio z Włoch.

„Jeśli dostawy przebiegają przez pośredników, śledzenie ich jest dość trudne, chociaż prawodawstwo europejskie tego wymaga. Często dostawca wie, kim jest jego klient końcowy, więc nie można całkowicie wykluczyć zmowy na pewnym szczeblu, być może z kimś z kierownictwa” – Kruticzin wyjaśnia, w jaki sposób możliwe stały się masowe naruszenia reżimu sankcji.

„Sankcje nakładają na przedsiębiorstwa obowiązek monitorowania łańcucha dostaw towarów, jednak w praktyce takie naruszenia rzadko są karane. A ponieważ część sprzętu dostarczonego do Arctic LNG 2 jest dość specyficzna, dlatego uważamy, że menedżerowie europejskich dostawców powinni byli wiedzieć, w jakich projektach można go wykorzystać” – mówi dyrektor Arctida Ilija Szumanow.

„Moskwa Times” wysłał zapytania do wszystkich wymienionych firm, ale nie otrzymał żadnej odpowiedzi.

Kto ma Arctic LNG -2 ten ma najemników na Ukrainie

Arctic LNG 2 to projekt objętego sankcjami koncernu Novatek dotyczący wydobycia i produkcji skroplonego gazu na Półwyspie Gydan w rosyjskiej Arktyce. Budowa rozpoczęła się w 2019 roku wspólnie z inwestorami francuskimi, chińskimi i japońskimi. 60% projektu należy do Novatek, kolejne 10% należy do francuskich TotalEnergys, chińskich CNPC i CNOOC oraz konsorcjum japońskich Mitsui i JOGMEC.
Największymi akcjonariuszami Novateku są oligarchowie — Leonid Michelson (24,76%) i Giennadij Timczenko (23,49%), którego Putin nazwał swoim „przyjacielem” w 2014 roku po nałożeniu sankcji na grupę rosyjskich miliarderów w związku z aneksją Krymu. Miliarderzy nie szczędzili pieniędzy na utworzenie prywatnej armii, która walczy na Ukrainie. Ochotników rekrutuje się spośród pracowników, a Novatek finansuje ich za pośrednictwem prywatnej fundacji.
Akcjonariuszami Novateku są także Gazprom (9,9%) i francuski Total (19,4%).
Przepustowość Arctic LNG 2 szacowana jest na 19,8 mln ton LNG rocznie. Dla porównania: w 2023 roku Rosja wyprodukowała 32,3 mln ton skroplonego gazu. Koszt projektu zmieniał się kilkukrotnie, w efekcie w 2023 roku szacowany koszt budowy Arctic LNG 2 wyniósł około 25 miliardów dolarów.
Pod koniec 2023 roku zagraniczni akcjonariusze Arctic LNG 2, w związku z amerykańskimi sankcjami, ogłosili wystąpienie siły wyższej w sprawie zobowiązań w zakresie finansowania projektu i zakupu od niego LNG. Francuski Total ogłosił, że „zamroził” swoje udziały w Novateku