Turbodoładowanie dla ambitnych gmin

Efektem pierwszego naboru w programie „Stop Smog" mają być inwestycje o łącznej wartości ponad 54 mln zł w ok. 1,1 tys. budynków.

Od drugiej połowy sierpnia obowiązują ułatwienia w dwóch pilotażach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej służących poprawie jakości powietrza. Zmiany mają zachęcić mieszkańców budynków wielorodzinnych w woj. zachodniopomorskim i w Pszczynie na Śląsku do wymiany tzw. kopciuchów i termomodernizacji domów. NFOŚiGW podwyższył progi dochodowe uprawniające do skorzystania z podwyższonego dofinansowania na wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej. Teraz dla gospodarstw jednoosobowych wynosi on 2189 zł (wcześniej 1960 zł), a dla wieloosobowych – 1564 zł na osobę (wcześniej 1400 zł).

Hamulec dla smogu

Z końcem marca tego roku wystartowała druga odsłona programu „Stop Smog". Dotyczy on przedsięwzięć niskoemisyjnych, realizowanych przez gminy na obszarach, gdzie obowiązują tzw. uchwały antysmogowe. O dotacje na likwidację lub wymianę źródeł ciepła na niskoemisyjne oraz termomodernizację w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych osób o najniższych dochodach mogą się starać gminy, związki międzygminne, powiaty, a także związek metropolitalny w województwie śląskim.

Wnioskodawcy mogą otrzymać do 70 proc. dofinansowania kosztów inwestycji. Pozostałe 30 proc. to ich wkład własny. Dzięki temu mieszkańcy mają szansę na sfinansowanie 100 proc. kosztów w formie bezzwrotnej dotacji. Średni koszt realizacji niskoemisyjnych inwestycji w budynku, a w przypadku budynku o dwóch lokalach – w jednym lokalu nie może przekroczyć 53 tys. zł.

Efektem pierwszego naboru w programie „Stop Smog" jest siedem porozumień, które podpisały: Niepołomice, Pszczyna, Rybnik, Skawina, Sosnowiec, Sucha Beskidzka i Tuchów. Umożliwiają inwestycje w ok. 1,1 tys. budynków o łącznej wartości ponad 54 mln zł – w tym 37,4 mln zł z budżetu państwa i ok. 17 mln zł wkładu własnego gmin. W obecnie prowadzonym naborze wnioski złożyły gminy: Brzesko, Spytkowice, Limanowa oraz Dąbrówka, w których - po podpisaniu stosownych porozumień - zostanie zrealizowanych kolejnych 165 przedsięwzięć niskoemisyjnych.

Do końca sierpnia można było składać w Skawinie wnioski o wsparcie w ramach programu „Stop Smog". To pierwsza gmina w Polsce, która zaczęła realizować program. Według danych Polskiego Alarmu Smogowego w 2020 r. wymieniono tam 405 kopciuchów, co dało miastu pozycję lidera wśród najbardziej aktywnych gmin realizujących założenia programu.

Za likwidację kopciuchów, kontrole domowych kotłowni, montaż odnawialnych źródeł energii i edukację ekologiczną Skawina otrzymała nagrodę Eko HERO Małopolski 2020. To plebiscyt zorganizowany przez „Gazetę Krakowską" we współpracy z małopolskim Urzędem Marszałkowskim. Ma wyróżniać samorządy, firmy oraz proekologiczne inicjatywy. Skawina zajęła pierwsze miejsce wśród gmin powyżej 30 tysięcy mieszkańców. – To zobowiązanie, by utrzymać dotychczasowe inicjatywy i podejmować kolejne – mówił burmistrz Norbert Rzepisko. Skawina zbadała wpływ zanieczyszczeń na zdrowie mieszkańców i wraz z urzędem marszałkowskim rozpoczęła monitorowanie zanieczyszczeń przemysłowych.

Piece do wymiany

Od połowy kwietnia 2021 r. antysmogowy pilotaż Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej realizowany jest w Pszczynie na Śląsku. Na wymianę kopciuchów i termomodernizację wielorodzinnych budynków mieszkalnych (3–20 lokali) zarezerwowano 6 mln zł. Dodatkowe środki zarezerwowano bezpośrednio dla gminy na działania informacyjno-promocyjne. Efektem przedsięwzięcia powinna być poprawa efektywności energetycznej w ok. 20 wielorodzinnych budynkach i 140 mieszkaniach. Założono wymianę minimum 280 pieców.

Wyróżnikiem pszczyńskiego pilotażu jest rezygnacja ze wsparcia dla źródeł węglowych i mniej efektywnych kotłów na pellet. Ponadto oferowane jest wyższe wsparcie na ogrzewanie pompą ciepła i ogrzewanie elektryczne w mieszkaniach, w stosunku do pomocy proponowanej w ramach programu „Czyste Powietrze". W podstawowym poziomie dofinansowania – obejmującym wnioskodawców z dochodami do 100 tys. zł rocznie – można otrzymać od 30 proc. do nawet 60 proc. kosztów kwalifikowanych w zależności od zakresu realizowanego przedsięwzięcia. – Pszczyna jest jedną z najbardziej zanieczyszczonych gmin na Śląsku. Jestem przekonany, że dzięki wdrożeniu tego programu tempo wymiany nieefektywnych kotłów znacząco się zwiększy – podkreślał Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach. Program „Stop Smog" jest przewidziany na lata 2019–2024. Dotąd na jego realizację przeznaczono 180 mln zł (po wykorzystaniu ponad 37 mln zł, na 2021 r. zostaje ok. 142 mln zł). W latach 2022–2024 planuje się zasilić Fundusz Termomodernizacji i Remontów ok. 518 mln zł na przedsięwzięcia niskoemisyjne w ramach „Stop Smog".

Można odliczyć od podatku 53 tys. zł

Ulga termomodernizacyjna polega na odliczeniu od podstawy obliczenia podatku wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w budynku mieszkalnym jednorodzinnym. Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 tys. zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem. Przepisy regulujące zasady odliczania ulgi nie odnoszą się do budynków w budowie, w tym do nowo budowanych budynków jednorodzinnych. Aby skorzystać z ulgi, budynek musi być kompletny i ukończony. Odliczyć można wydatki na wymianę źródeł ciepła na bardziej ekologiczne. Może to być np. wymiana drzwi, nieszczelnych okien, montaż nowej pompy ciepła czy bardziej efektywnego kotła, a także instalacji fotowoltaicznej. Odliczenia dokonuje się w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. Ulgę można łączyć, np. z dotacją z programu „Czyste Powietrze".