Wnioski uproszczono, ale to jeszcze nie wszystko

Największa dotychczas bolączka programu „Czyste Powietrze", czyli jego dostępność i przejrzystość dla beneficjentów, została zażegnana. Ale to nie znaczy, że wymiana kopciuchów idzie jak po maśle.

Na początku września liczba wniosków złożonych w programie „Czyste Powietrze" przekroczyła 308 tys., a ich łączna wartość grubo ponad 5 mld zł. Około 80 proc. złożonych wniosków doczekało już podpisania umów, których wartość przekroczyła 4 mld zł. Blisko 2 mld już wypłacono.

Oczywiście, przyczyn przyspieszenia można by wyliczyć niemało. Jednak tą, która z perspektywy Kowalskiego jest najważniejsza, było uproszczenie wniosków o dofinansowanie, reorganizacja i rozszerzenie palety środków i punktów, poprzez które można było je składać, oraz uproszczenie procedury ich rozpatrywania.

Trzy ścieżki

Od początku funkcjonowania programu jedno nie ulegało wątpliwości: dla wielu właścicieli kopciuchów wizyta w siedzibie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej była zbyt dużm wyzwaniem logistycznym. W efekcie jednym z najbardziej palących, nomen omen, wyzwań programu było stworzenie sieci punktów dostępu do programu, która obejmowałaby możliwie jak najprostszy dostęp w miejscu zamieszkania.

Tu naturalnymi węzłami były gminne urzędy. Dziś partnerami w programie jest około 2 tys. jednostek samorządu terytorialnego, czyli mniej więcej 80 proc. samorządów w Polsce. Początkową nieufność lokalnych władz przezwyciężano nieustającymi namowami i, co nie bez znaczenia, zachętami finansowymi: dziś gminy uczestniczące w programie otrzymują pieniądze za udział w programie, każdy przyjęty wniosek, a wreszcie – za aktywność.

Alternatywna ścieżka ruszyła w lipcu br. To nabór wniosków o dofinansowanie w bankach na dotacje przeznaczone na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego. W tej chwili tzw. Kredyt Czyste Powietrze oferują dwa banki – Alior Bank oraz Bank Ochrony Środowiska – ale do wdrożenia tego produktu przygotowują się już kolejne banki, które w kwietniu br. podpisały z NFOŚiGW oraz 16 wfośigw umowy ws. uruchomienia ścieżki bankowej. Ta ścieżka różni się też tym, że potencjalny beneficjent programu przychodzi do banku rozmawiać o kredycie, natomiast w momencie uzyskania go to bank bierze na siebie wypełnienie wniosku, który pozostaje tylko sprawdzić i podpisać.

Pozostają też ścieżki internetowe. Jedną jest samodzielne wypełnienie e-wniosku poprzez profil zaufany oraz wysłanie go tą drogą. Od początku lipca Generator wniosków o dofinansowanie (GWD) został wzbogacony o intefejs API (Application Programming Interface), który pozwala wypełniać wnioski w systemach podmiotów współpracujących z NFOŚiGW, co pozwoli znacznie wydłużyć listę punktów dostępu – o firmy i instytucje, które zechcą udostępniać wnioski na swoich witrynach czy platformach internetowych.

NFOŚiGW ma już pierwszych zainteresowanych tym rozwiązaniem, zatem będzie to kolejna opcja w zasięgu Kowalskich.

Jak wypełnić wniosek o dofinansowanie? Może w tym pomóc Akademia Czystego Powietrza, dostępna na stronie czystepowietrze.gov.pl oraz na YouTube. Cykl webinariów z 2020 roku obejmuje m.in. instruktaż – krok po kroku – wypełniania formularza. Nowa odsłona Akademii ruszyła 16 września tego roku i ma być poszerzona m.in. o instruktaż dotyczący wniosku o płatność.

Sprawna sieć obsługi

– Obecne trzy ścieżki to spełnienie naszych postulatów. Od lat mówiliśmy, że nie da się tak szeroko zakrojonego programu obsłużyć bez sprawnie działającej sieci obsługi beneficjenta. I dziś ten system zasadniczo działa dużo lepiej niż przed zmianami wprowadzonymi w maju 2020 r. – mówi nam Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. – Sam wniosek o dotację został znacząco uproszczony, do 30 dni skrócono też czas rozpatrywania wniosków. Testowaliśmy obecną formę wniosku wśród osób potencjalnie zainteresowanych dofinansowaniem z „Czystego Powietrza" i wszystkie radziły sobie z wypełnieniem formularza bez większych problemów – dodaje.

Po wprowadzeniu wielu uproszczeń i udogodnień na etapie wniosków o dofinansowanie liczba wniosków i realizowanych przedsięwzięć stale rośnie. Co powoduje, że w wojewódzkich funduszach pojawia się coraz więcej wniosków o płatność.

Proces rozliczenia przedsięwzięcia w porównaniu z procesem wnioskowania o dotację jest obecnie dość wymagający. W związku z powyższym Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pracuje wraz z wojewódzkimi funduszami nad znacznym usprawnieniem i przyspieszeniem tego procesu. Tak, aby maksymalnie przyspieszyć czas oczekiwania na wypłatę środków przez beneficjentów.

Nieodpłatne wsparcie doradców energetycznych

Projekt Doradztwa Energetycznego działa w oparciu o ogólnopolską sieć profesjonalnych doradców energetycznych, udzielających konsultacji w zakresie gospodarki niskoemisyjnej, efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Doradcy energetyczni to grupa inżynierów posiadających fachową wiedzę z zakresu gospodarki niskoemisyjnej. Na każdym etapie realizacji inwestycji służą wsparciem, wskazując rozwiązania, dostępne źródła finansowania, a także oferując pomoc w przygotowaniu, weryfikacji i wdrożeniu planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach. Jednym z zadań doradców energetycznych jest wsparcie przyszłych beneficjentów aplikujących o środki z programu „Czyste Powietrze". W każdym regionie kraju prowadzone są stacjonarne warsztaty szkoleniowe oraz webinaria, w trakcie których doradcy energetyczni szczegółowo omawiają wniosek o dofinansowanie, zasady udzielania finansowania oraz zasady rozliczania. Konsultacje są organizowane w specjalnie utworzonych w tym celu punktach konsultacyjnych, znajdujących się w siedzibach partnerów Projektu Doradztwa Energetycznego, jak również w mobilnych punktach informacyjnych w gminach. Z porad mogą skorzystać osoby fizyczne, przedsiębiorstwa, sektor publiczny, w tym gminy, oraz sektor mieszkaniowy, w tym wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Partnerem wiodącym projektu jest NFOŚiGW w Warszawie. Pozostali partnerzy to wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Toruniu, Warszawie, Zielonej Górze, Wrocławiu oraz województwo lubelskie. Informacje o planowanych warsztatach szkoleniowych nt. programu „Czyste Powietrze", jak również kalendarium wszystkich planowanych wydarzeń organizowanych w ramach Projektu Doradztwa Energetycznego znaleźć można na stronie internetowej projektu www.doradztwo-energetyczne.gov.pl