Mamy nadprodukcję węgla

Artur Soboń wiceszef MAP, pełnomocnik rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego

Publikacja: 26.11.2020 22:41

Mamy nadprodukcję węgla

Foto: energia.rp.pl

Prezesi PGE i Tauronu bardzo kategorycznie wypowiadają się o sytuacji w swoich spółkach. Trwają przygotowania do inwestycji w projekty zero- i niskoemisyjne, ale to wszystko może nie wystarczyć. Z tego, co mówią Wojciech Dąbrowski i Wojciech Ignacok, wynika, że oba podmioty, jeśli nie wydzielą swoich aktywów węglowych, mogą za dwa lata przestać istnieć. Będą w postępowaniach upadłościowych. Jaki jest realny plan na ratowanie sytuacji?

Kierunek jest przesądzony: aktywa wytwórcze oparte na węglu są coraz mniej konkurencyjne. W związku z tym ich separacja od możliwości inwestowania przez spółki w inne projekty jest kierunkiem, który jest rekomendowany przez nas. Pamiętajmy jednak, że to nie spółki decydują, jaki model przekształceń i jakie tempo będzie przyjmowane. O tym zdecyduje Ministerstwo Aktywów Państwowych czy, ściślej mówiąc, cały rząd. Wkład wnoszony przez spółki jest kluczowy, a wartość dla akcjonariuszy pierwszorzędna, ale państwo musi równoważyć też kwestie bezpieczeństwa energetycznego. Spółki oceniają sprawę z punktu widzenia własnej działalności, my z punktu widzenia średnio- i długoterminowych interesów całego kraju.

W takim razie rozdziału na aktywa węglowe i „czyste” – OZE oraz dystrybucję nie będzie?

Nad finalnym planem działania pracujemy z wybranym doradcą, KPMG. Chcemy oczywiście dokonać przekształceń, by uwolnić potencjał inwestycyjny spółek tak, żeby mogły inwestować, aby w ciągu 20–30 lat Polska mogła zmienić kierunki zasilania.

Czy ten ogólny model przekształceń jest przesądzony? Będzie utworzona agencja, do której rząd przełoży aktywa węglowe?

Ten model, który prezentują prezesi spółek w swoich strategiach, jest oczywiście przesądzony, ale konkretnej formy organizacyjnej jeszcze nie ma. Do końca roku czekamy na rekomendacje doradcy. Na podstawie przedstawionych przez niego scenariuszy będziemy podejmować finalne decyzje. Na razie decyzji tych nie ma. Chciałbym cały proces decyzyjny zakończyć w pierwszym kwartale przyszłego roku.

Jednocześnie jednak regiony węglowe powinny przygotowywać plany zagospodarowania terenów pogórniczych. Spółki tymczasem są skupione na tym, by wykaraskać się z biznesowych problemów, jakie generuje dziś węgiel. Żeby starać się o 3,5 mld euro z unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, trzeba już dziś pracować nad planami na przyszłość. Nie da się opracować tych planów, jeśli nie będzie jasnej wizji wypracowanej i uzgodnionej przez wszystkie strony: rząd, spółki, samorządy, pracowników. Jak to będzie skoordynowane? Dyskusje o przyszłym budżecie UE nie są zakończone, ale już dziś wiemy, że to będą bardzo dobre dla Polski pieniądze. FST to środki na wsparcie społeczne, przebranżowienie pracowników, infrastrukturę, dywersyfikację działalności firm okołogórniczych etc. Jako rząd we współpracy z marszałkami będziemy chcieli te plany opracować. Jestem też głęboko przekonany, że warto, by to wszystko było ustalone ze stroną społeczną. Musimy znaleźć taki model zagospodarowania tych terenów, żeby nie zastąpić jednej monokultury inną. Trzeba te regiony zaprogramować gospodarczo w miejsca z potencjałem trwałego rozwoju. Bardzo medialne są wizje budowy baterii czy paneli słonecznych, które dadzą miejsca pracy w miejsce dziś działających kopalni. I z całą pewnością są bardzo potrzebne. Jednak należy uważać na tworzenie takiego samego ryzyka, jakie zrealizowało się w górnictwie. Każdy biznes musi się kiedyś skończyć, więc nie można drugi raz włożyć wszystkich jajek do tego samego koszyka.

Ile czasu te regiony będą jeszcze uwikłane w węgiel?

Decyzja w sprawie Bełchatowa pozostaje po stronie PGE. Jeśli chodzi o węgiel kamienny, to jako ostateczny horyzont wyznaczyliśmy 2049 r. Czy te procesy będą następować szybciej czy wolniej, będzie zależało od regulacji unijnych, od programów wsparcia dla energetyki i górnictwa. Z punktu widzenia rynku oczekiwanie jest takie, by proces następował jak najszybciej. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo energetyczne kraju, musimy mieć gwarancję, że zdążymy zainwestować w alternatywne źródła energii. Z punktu widzenia społecznego, a ta perspektywa jest dla mnie kluczowa, im transformacja będzie lepiej zaplanowana w czasie, tym bardziej będzie sprawiedliwa. Daje nam czas na to, by zdecydować, jak wyglądać ma przyszłość terenów takich jak np. Bełchatów.

Analizy wskazują, że jeśli zostanie przyjęty taki plan zamykania kopalń na Śląsku, jak przewiduje porozumienie z górnikami, to już za kilka lat będziemy mieć co roku 15–20 mln ton nadprodukcji węgla kamiennego. A już dzisiaj jego zasoby na zwałach przekraczają 20 mln ton. Może więc będziemy po prostu zmuszeni cały ten proces przyspieszyć?

Mamy nadprodukcję, temu nie zaprzeczę. Pamiętajmy jednak, że harmonogram obecnie znany jest wersją wstępną. Pracują zespoły, które muszą uwzględnić też sytuację spółek, które w porozumieniu nie zostały ujęte, np. Bogdanki. Zbierzemy te wszystkie analizy i przedstawimy je Komisji Europejskiej. Dopiero jej opinia będzie bazą do finalnej wersji pomocy publicznej dla sektora. Podkreślam jednak, że wszystkie strony procesu mają jasność, że w kolejnych latach produkcja węgla będzie spadać, bo musi. Jest to proces, którym musimy właściwie zarządzić. I zgoda społeczna ten proces wspiera. Jedyną alternatywą byłaby szybka operacyjna restrukturyzacja, która jednak boleśnie odbiłaby się na społecznej sytuacji w całym regionie, a szczególnie w miejscach, w których są kopalnie.

A co, jeśli Komisja Europejska powie „nie” i postawi tamę dla wieloletnich programów wsparcia dla Śląska i innych regionów?

Zaczynamy formalnie procedować ustawę, która pozwoli górnikom przechodzić na świadczenia przedemerytalne. Zakładamy, że pracownicy dołowi i zatrudnieni w obróbce mechanicznej będą mogli skorzystać z wcześniejszych świadczeń emerytalnych. Będzie też forma jednorazowego świadczenia. Chcemy jednak w pierwszej kolejności dawać górnikom możliwość przenoszenia się do innych działających wciąż zakładów.

Nie biorę pod uwagę, że Komisja Europejska odmówi, nie zgodzi się. Negocjacje mogą być trudne, ale w interesie wszystkich stron jest wypracowanie kompromisowego, dobrego rozwiązania.

Po co to robić? Już dziś w tych działających kopalniach mamy do czynienia z przerostami zatrudnienia. Jeśli mają działać na rynku jeszcze 20 lat, to też powinny odchudzać zatrudnienie.

Zgoda, utrzymanie konkurencyjności będzie kluczowe. Spójrzmy jednak na JSW. Spółka jest w procesie całkowitej rezygnacji z wydobycia węgla energetycznego, ale zdecydowanie długie lata będzie jeszcze produkować węgiel koksujący. Dlatego nie wierzę, że przy programie osłonowym restrukturyzacja doprowadzi do przerostów zatrudnienia, pozwoli raczej przyspieszyć proces odchodzenia z górnictwa.

Wywiad został udzielony Justynie Piszczatowskiej, Green-news.pl i Michałowi Niewiadomskiemu, „Rzeczpospolita”

Prezesi PGE i Tauronu bardzo kategorycznie wypowiadają się o sytuacji w swoich spółkach. Trwają przygotowania do inwestycji w projekty zero- i niskoemisyjne, ale to wszystko może nie wystarczyć. Z tego, co mówią Wojciech Dąbrowski i Wojciech Ignacok, wynika, że oba podmioty, jeśli nie wydzielą swoich aktywów węglowych, mogą za dwa lata przestać istnieć. Będą w postępowaniach upadłościowych. Jaki jest realny plan na ratowanie sytuacji?

Pozostało 93% artykułu
Walka o klimat
Mieszkańcy mogą zobaczyć, że smog otacza nie tylko sąsiadów
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity od Citibanku można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Walka o klimat
Biznes czeka energetyczna rewolucja
Walka o klimat
Firmy przed odpadową rewolucją
Walka o klimat
Przywracanie miastom zieleni to nie tylko frajda dla oczu
Materiał Promocyjny
Sieć T-Mobile Polska nagrodzona przez użytkowników w prestiżowym rankingu
Walka o klimat
Ceny będą niższe, jeżeli konsumenci odpowiednio posegregują odpady