Mieszkańcy mogą zobaczyć, że smog otacza nie tylko sąsiadów

Setki samorządów w Polsce montują na swoim terenie stacje monitorowania jakości powietrza. Emisje zanieczyszczeń to przede wszystkim efekt spalania węgla w domach. A to już problem ogólnopolski. – Jakość powietrza, którym oddychamy, ma ogromne znaczenie. Wiedząc, że jest złe w danym miejscu, możemy zbadać, dlaczego i jak temu zaradzić – mówi Arkadiusz Wiśniewski, prezydent Opola, gdzie powietrze bada 40 sensorów.

energia.rp.pl

Rybnik, Łódź, Radom, Opole, Kraków, Olsztyn, Zabrze – coraz więcej miast instaluje u siebie systemy badające stężenie zanieczyszczeń, zwłaszcza na zewnątrz. Katowice mają nie tylko największy w Polsce system monitorowania smogu (127 czujników), ale też kolejne dziewięć wewnętrznych urządzeń pomiarowych mierzących temperaturę, stężenie pyłów PM10, PM2,5, CO2 oraz wilgotność powietrza.

Aprobata mieszkańców

Trudno się dziwić miastom, że chcą wiedzieć, czym oddychają mieszkańcy. Okazuje się, że informacje o smogu przekładają się na zmiany w inwestycjach i lokowaniu środków z budżetu. Wiedza o zanieczyszczeniu miasta pozwala jego władzom inaczej ustawić priorytety: na walkę z emisjami, a nie np. na remont dróg. Doświadczyła tego Pszczyna, jedno z najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce. Już dwa lata temu zamontowano tam czujniki pomiaru stężeń PM10 oraz PM 2,5 w każdym z 18 swoich sołectw i kolejnych sześć urządzeń na terenie miasta.

Co dają takie czujniki? – Walory edukacyjne: dzięki nim wzrasta świadomość ekologiczna. To z kolei przekłada się na efektywność wymiany „kopciuchów” czy też rządowego programu „StopSmog”, termomodernizacji dla najuboższych, który realizujemy jako pierwsza gmina na Śląsku. Zakwalifikowało się do niego aż 86 wniosków – wylicza Piotr Łapa, rzecznik gminy Pszczyna. Leżąca między Tychami a Bielskiem Pszczyna ma fatalne powietrze, co jest przede wszystkim efektem ukształtowania terenu. Leży bowiem w obniżeniu, zatem przy bezwietrznej pogodzie smog utrzymuje się nad miastem. Do tego dochodzi ogromny ruch samochodów: codziennie po DK 1 podróżuje ok. 45 tys. aut. Dodatkowe znaczenie ma niekorzystna róża wiatrów, która nanosi pyły z terenów Bramy Morawskiej. Zdaniem gminy ok. 60 proc. zanieczyszczeń pochodzi z zewnątrz.

Pszczyna traktuje walkę ze smogiem priorytetowo i do tych działań chce przekonywać mieszkańców. – Czujniki pokazują, że śmiertelny smog nie jest „gdzieś u sąsiada”, ale koło mnie. Dlatego widzimy zrozumienie dla proekologicznych inwestycji: dużych wydatków na termomodernizację 16 budynków komunalnych, dofinansowania wymiany kopciuchów, które od tego roku obejmuje wyłącznie wymianę pieca węglowego na gazowy, a nie na węglowy ekologiczny. Mieszkańcy chcą dziś tego bardziej niż modernizacji dróg – przyznaje Łapa.

energia.rp.pl

Również Rybnik trzy lata temu zakupił 27 czujników laserowych mierzących stężenie PM10. Rozmieszczone są po jednym w każdej dzielnicy – w większości znajdują się na obiektach oświatowych, w dwóch dzielnicach zamontowano je na budynkach OSP. Wcześniej jakość powietrza mierzyła tu jedna, centralna stacja zlokalizowana przy ulicy Borki w dzielnicy Orzepowice. Dlaczego była dla mieszkańców niewystarczająca?

Agnieszka Skupień, rzeczniczka rybnickiego magistratu, tłumaczy, że choć centralna stacja precyzyjnie mierzy jakość powietrza na podstawie różnych parametrów, to podaje dane tylko z jednego miejsca w mieście. – Nasze czujniki pozwalają na poglądową ocenę stanu jakości powietrza i nie mogą być porównywane z danymi w ramach państwowego systemu pomiaru, ale pozwalają rybniczanom uzyskać informacje na temat jakości powietrza w ich najbliższym otoczeniu – precyzuje rzeczniczka.

Czujniki budują presję

Kraków, pionier walki ze smogiem, korzysta z ośmiu stacji państwowego monitoringu powietrza. Są to stacje referencyjne, laboratoria nadzorowane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. – Warto wspomnieć, że miasto współfinansowało wyposażenie czy powstanie tych obiektów – podkreśla Paweł Ścigalski, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. jakości powietrza. Przypomina, że Kraków nie posiada własnego systemu czujników. – Po pierwsze, nie jest to zadanie własne gminy, tylko instytucji państwowych, takich chociażby jak GIOŚ. Po drugie, na rynku mamy obecnie do czynienia z mnóstwem różnego rodzaju aplikacji dotyczących jakości powietrza czy czujników niskokosztowych, które mogą się różnić aktualnymi odczytami stanu powietrza, co może prowadzić do nadinterpretacji wyników – tłumaczy.

energia.rp.pl