Potrzebujemy klimatycznych liderów

Trwający kryzys koronawirusowy, jak wskazuje najnowsza publikacja ONZ z cyklu „The Sustainable Development Goals Report”, zagraża osiągnięciu celów zrównoważonego rozwoju.

Alternatywą nie jest trzymanie się modelu „biznesu takiego jak zwykle”, z jego rosnącym zużyciem zasobów naturalnych oraz emisjami gazów cieplarnianych. Agendy ONZ apelują, by „build back better” – (od)budować lepszy świat, w którym poradzimy sobie m.in. ze zmianami klimatu.

Nadszedł czas liderów klimatycznych – firm, dla których przeciwdziałanie negatywnym zmianom zachodzącym na planecie jest kluczowym elementem strategii działania. Szczególnie że korzyści ekologiczne mogą być źródłem korzyści ekonomicznych.

Przyszłość musi być zielona

Recept na odbudowę nie brakuje. Wyobraźnię pobudzają kolejne wizje Zielonego Nowego Ładu, w których inwestycje w osiągnięcie neutralności klimatycznej służą również zmniejszaniu nierówności i poprawie jakości życia. Zgromadzeni w sieci C40 Cities burmistrzowie apelują o trwały, zrównoważony i społecznie sprawiedliwy rozwój miast.

Program ONZ ds. Środowiska (UNEP) w materiale „Building a Greener Recovery: Lessons from the Great Recession” dzieli się rekomendacjami, skierowanymi m.in. do grupy G20 – w tym Unii Europejskiej.

Podkreśla w nim wagę publicznych inwestycji w badania i rozwój zielonych technologii, finansowania działań infrastrukturalnych służących budowie zielonej gospodarki, jak również potrzebę odchodzenia od subsydiowania paliw kopalnych. Odejściu temu towarzyszyć musi szczególna uważność – tak by uniknąć pogorszenia sytuacji osób mniej zamożnych.

Od lat jednym z ważnych aspektów polityki ONZ jest również promowanie współpracy międzysektorowej. W świecie rosnącej polaryzacji dialog między instytucjami publicznymi, biznesem, środowiskami naukowymi czy organizacjami pozarządowymi pozostaje istotnym elementem podtrzymywania przestrzeni debaty publicznej.

Zmiany na rynku

Dialog ten jest szczególnie istotny w kontekście firm-kreatorów dominujących wzorców produkcji i konsumpcji. Ich działania stanowić mogą dopełnienie zobowiązań klimatycznych, podejmowanych przez rządy państw czy władze lokalne.

Na ich rolę zwróciła uwagę m.in. rezolucja o zrównoważonych praktykach biznesowych, przyjęta na Zgromadzeniu ONZ ds. Środowiska (UNEA-4) w roku 2018, jak również publikacje z UNEP-owskiego cyklu „Emissions Gap Report”.

Uznając tę potrzebę nieustającego dialogu dla środowiska, Centrum UNEP/GRID-Warszawa, we współpracy z profesorem Bolesławem Rokiem, zainicjowało projekt Climate Leadership, mający na celu wspieranie firm dostrzegających potrzebę wyruszenia w drogę, prowadzącą je do neutralności klimatycznej.

Za nami pierwsza edycja programu, w której przeszło 60 ekspertów wsparło dziesięć firm, podejmujących realne działania na rzecz ludzi i środowiska. Mając za sobą kilka miesięcy wspólnej pracy naukowców, doradców, aktywistów i praktyków, możemy śmiało powiedzieć, że było warto wyruszyć w tę wspólną podróż.

Dzięki niej firmy pochwalić się mogą konkretnymi, przyjaznymi dla klimatu działaniami – od wprowadzenia systemu oddawania zużytych telefonów komórkowych, poprzez zaoferowanie finansowania działań z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi, aż po zwiększanie udziału materiału z recyklingu w opakowaniach oferowanych produktów.

Klimatyczne puzzle

Wiemy, że wspomniane deklaracje stanowią element układanki, na którą składać się muszą działania rządów i władz lokalnych, inteligentne regulacje czy wykorzystywanie narzędzi, takich jak polityka podatkowa, zamówienia publiczne czy rozszerzona odpowiedzialność producenta. Dostrzegamy również rolę, jaką mają w niej konsumenci i ich nawyki, na przykład transportowe czy żywieniowe.

Wiemy jednak również, że klimatyczni liderzy świata biznesu już dziś zmieniają swoje otoczenie. Decydując się na uwzględnianie kwestii środowiskowych w rdzeniu swojej działalności biznesowej, wpływać mogą na praktyki swoich partnerów i dostawców. Zmniejszając swój negatywny wpływ na klimat, inwestują w „polisę ubezpieczeniową”, przygotowując swoje firmy na czekające je zmiany regulacyjne (wynikłe na przykład z Europejskiego Zielonego Ładu), a jednocześnie zmniejszając ryzyko, związane z wymknięciem się globalnego kryzysu klimatycznego spod kontroli.

Przed nami kolejna edycja Climate Leadership. Już dziś zapraszamy do udziału wszystkich tych, dla których działalność biznesowa nie polega wyłącznie na maksymalizacji zysków, ale dla których odpowiedzialność za ludzi i środowisko stanowi równie istotny powód, dla którego każdego dnia warto wstawać z łóżka. Nawet w czasach pandemii.

Raport „Biznes na rzecz zmiany”, podsumowujący I edycję programu Climate Leadership, dostępny jest pod adresem https://climateleadership.pl/publikacje/.

– Maria Andrzejewska, dyrektor Centrum UNEP/GRID-Warszawa