Lit jest, chętnych na wydobycie nie ma. Zaskakujący powód

Często jest nazywany „białym złotem” transformacji energetycznej. Lit to kluczowy surowiec w globalnym przejściu na czystszą energetykę i transport. Na świecie go brakuje, a deficyt rośnie ze wzrostem popytu. Pomimo to pewien kraj o ogromnych złożach litu nie może znaleźć chętnych na wydobycie.

Publikacja: 05.06.2025 17:07

Lit jest, chętnych na wydobycie nie ma. Zaskakujący powód

Foto: AdobeStock

Iwona Trusewicz

Dziś lit nie jest już tylko surowcem, ale jest zasobem o strategicznym znaczeniu. Globalny popyt szybko rośnie, głównie ze względu na zwiększoną produkcję pojazdów elektrycznych. Chiny zajęły wiodącą pozycję zarówno w produkcji elektryków, jak i w łańcuchu dostaw litu. Było to możliwe dzięki umowom z krajami bogatymi w surowiec takimi jak Chile, co pozwoliło zdominować światowy rynek.

Litu brakuje na świecie

Europa i inne regiony starają się dogonić Chiny, zmagając się z brakiem lokalnych mocy produkcyjnych i dużym uzależnieniem od importu. Na Starym Kontynencie znaczne złoża litu i produkcję ma jedynie Portugalia.

Czytaj więcej

Surowce i Paliwa

Globalna bitwa o metale ziem rzadkich. Chiny grają va banque

W odpowiedzi na zaporowe cła USA Chiny najpierw zatrzymały swój eksport metali ziem rzadkich, w k...

Od 2022 r., kiedy węglan litu (potrzebny do produkcji baterii) kosztował blisko 60 tysięcy dolarów za tonę, cena spadła do około 14 tys. dol. w minionym roku (dane BP). Eksperci, w tym analitycy Morgan Stanley, ostrzegają jednak, że jeśli nie zostaną szybko uruchomione nowe projekty wydobywczo-przetwórcze, do 2030 r. na globalnym rynku deficyt litu sięgnie 22 procent.

Może to mieć katastrofalne skutki dla krajów planujących przejście na czystą energię i elektryfikację transportu. Producenci szukają więc sami bezpośrednich dostawców litu. Pomimo to „Meksyk, który posiada jedne z największych rezerw litu na świecie, wciąż ma problemy z czerpaniem zysków z tego cennego surowca. Dlaczego? Sytuacja jest o wiele bardziej złożona niż się wydaje, a przeszkody wykraczają daleko poza samo wydobycie minerału” – pisze Jason Deegan, amerykański portal nowych technologii.

O co chodzi z litem w Meksyku?

Problemem jest własność złóż litów w Meksyku. Władze znacjonalizowały zasoby, mając nadzieję, że zyski pozostaną w kraju. Skutkowało to jednak odwrotną od oczekiwanej, reakcją inwestorów. „Prywatne przedsiębiorstwa obawiają się działalności w środowisku, w którym zasoby są kontrolowane przez państwo, zyski muszą być dzielone, a otoczenie regulacyjne pozostaje skomplikowane” – pisze amerykański portal.

W rezultacie ambitny plan Meksyku mający na celu stworzenie silnego krajowego przemysłu litu napotyka poważne przeszkody. Pomimo bogatych rezerw, faktyczna produkcja litu w Meksyku pozostaje minimalna. Wyzwaniem jest nie tylko wydobycie litu, ale również przetworzenie go do stanu gotowego do użycia w baterii. A to kluczowy krok, który wymaga rozległej infrastruktury, znacznego kapitału i wiedzy technicznej. A bez tego meksykański lit pozostaje niczym więcej niż skałą w ziemi.

Czego boją się inwestorzy?

„Pieniądze to tchórze. Uciekają przy pierwszym znaku niebezpieczeństwa” – zauważa Robert Friedland, dyrektor zarządzający Ivanhoe Mines: A w branży, w której osiągnięcie pełnej wydajności kopalni może zająć nawet 10 lat, stabilność ma kluczowe znaczenie

„Jeśli inwestorzy wyczują niestabilność polityczną lub niepewność, po prostu odchodzą. Niestety ostrożna polityka rządu i skomplikowane przepisy zniechęcają do inwestycji, które są niezbędne do pełnego wykorzystania potencjału litów w Meksyku" – podkreśla JasonDeegan. Może to mieć katastrofalne skutki dla krajów planujących przejście na czystą energię i elektryfikację transportu.

Ile litu i kto produkuje?

Wg. danych raportu energetycznego BP najwięcej litu na globalny rynek dostarcza Australia. W 2023 r. było to 86 tys. ton przed Chile 56 tys. t i Chinami 33 tys. t. Czwarta Argentyna wykopała 9,6 tys. ton. Cena tony węglanu litu w 2001 wynosiła 1,49 tys. dol. i rosła do pandemii do 10,3 tys. dol. by w 2020 r spaść do 6,49 tys. dol. W 2022 r sięgnęła 59,43 tys. dol. po napaści Rosji na Ukrainę.