Serbia litem stoi. Surowiec przyszłości prosto z Bałkanów

Serbia posiada jedne z największych na Starym Kontynencie zasobów litu - strategicznie cennego metalu, kluczowego dla produkcji akumulatorów do pojazdów elektrycznych. Rozpoczęcie wydobycia wzbudza jednak liczne protesty.

Aleksandar Vučić, prezydent Serbii zapowiedział, że Serbia mogłaby wydobywać lit już w 2028 r. po nowych gwarancjach australijskiego giganta górniczego Rio Tinto i Unii Europejskiej w sprawie wzbudzającego kontrowersje projektu, dowiedział się „Financial Times”.

Według Rio Tinto, Jadar w zachodniej Serbii posiada jedne z największych w Europie rezerw litu. Złoża odkryto tam już w 2004 r., ale w 2022 r serbski rząd wstrzymał projekt wydobywczy po tygodniach protestów społecznych wywołanych obawami o środowisko i zdrowie publiczne. We wrześniu 2023 r. Serbia podpisała list intencyjny z Komisją Europejską w sprawie strategicznego partnerstwa w zakresie produkcji baterii do aut elektrycznych i wydobycia surowców. Daje to Brukseli u aspirującej do członkostwa w Unii Serbii dostęp do największych zasobów Europy.

Czytaj więcej

Biznes

Serbia cofnęła licencję australijskiej firmie. Zemsta za Djokovica?

Władze Serbii postanowiły cofnąć koncesję australijskiemu potentatowi Rio Tinto na wydobycie litu. To wszystko zaledwie tydzień po tym, gdy lider światowego rankingu ATP – Serb Novak Djokovic zmuszony został do opuszczenia Australii w związku ze skandalem wokół szczepienia przeciwko Covid-19. Tenisista był jednym z wielu przeciwników tego projektu.

Nowe gwarancje Rio Tinto

Teraz Aleksandar Vučić powiedział „Financial Times", że Australijczycy i Unia Europejska udzielili serbskim władzom „nowych gwarancji” dotyczących zgodności z normami środowiskowymi.

„Jeżeli zostaną spełnione wszystkie nasze oczekiwania, to kopalnia może zostać otwarta w 2028 roku” — powiedział serbski prezydent, dodając, że będzie to przełom w gospodarce Serbii i całych Bałkanów.

Kopalnia ma produkować 58 tysięcy ton litu rocznie, co odpowiadałoby 17 procentom produkcji pojazdów elektrycznych w Europie (1,1 miliona samochodów). Przeciwnicy uruchomienia wydobycia oskarżają Rio Tinto i prezydenta Serbii o brak przejrzystości w procesie decyzyjnym i odmowę opublikowania raportów dotyczących oddziaływania inwestycji na środowisko.

Czytaj więcej

Biznes

Nadchodzi rewolucja. Sól kamienna zastąpi drogi lit

Wysokie ceny litu hamują rozwój elektryfikacji w motoryzacji. Zdaniem technologów w przyszłości ten metal może zostać zastąpiony solą kamienną.

Jednak w ostatni czwartek firma Rio Tinto opublikowała raport dotyczący oddziaływania wydobycia litu w Jadarze na środowisko. Ma to złagodzić społeczne obawy. Koncern obiecał „bezpieczną, niezawodną i sprawdzoną technologię”.

Rio Tinto potępiło też „szeroką kampanię dezinformacyjną opartą na elementach zniesławiających”, wysuwającą „nieudowodnione twierdzenia”, że projekt zaszkodzi zasobom wodnym, glebie, bioróżnorodności, jakości powietrza i zdrowiu ludzi.

Kto ma najwięcej litu na świecie?

Największym dostawcą litu na światowy rynek jest Australia (ma 46,8 proc. znanych i dostępnych zasobów świata), Chile (30 proc.) i Chiny (14,6 proc.). Chińczycy rywalizują z Amerykanami — koncern Albemarle Corp., posiada aktywa litowe w Chile, USA i Australii. Na rynku litu pojawiają się też nowi gracze, jak Boliwia, która ma ogromne złoża (zasoby Salar de Uyuni szacuje się na 5,4 miliona ton litu), ale z braku pieniędzy eksploatuje je w minimalnym stopniu. Argentyna ma 4,8 proc. światowego litu. W 2022 r świat wydobył 130,1 tys ton litu. Średnia cena wyniosła 46,82 dol. za tonę. W ciągu 20 lat lit podrożał 30 razy (dane raportu energetycznego BP za 2022 rok).