Czas na bojot drogich paliw

Ceny paliw na polskich stacjach od dawna nie mają nic wspólnego z ekonomią i ceną ropy. Są wynikiem polityki kolejnych rządów. Obecny potrzebuje coraz więcej pieniędzy na swoje programy społeczne. A więc paliwa drożeją.

Publikacja: 12.11.2018 10:23

Czas na bojot drogich paliw

Foto: energia.rp.pl

W ostatnim dniu października rosyjski rząd podpisał z rodzimymi koncernami paliwowymi, Federalną Służbą Antymonopolową i niezależnymi właścicielami stacji tzw. pakt stabilizujący rynek paliw. Cel jest jeden – zahamowanie podwyżek i idącego za tym rosnącego niezadowolenia społecznego.
W tym roku zachęcone światowym popytem i ceną rosyjskie giganty gwałtownie zwiększały eksport ropy i paliw kosztem rynku krajowego, gdzie z kolei cena szła w górę (o 12 proc. od początku roku), bo paliwa brakowało (tak, tak).

Po Rosji poszedł więc pomruk, który stał się słyszalny na Kremlu. Putin zrozumiał, że rosnące niezadowolenie prostego ludu tankującego swoje łady na stacjach ropą, która jest przecież swoja, a więc powinna być tania, a nie jest, to zjawisko, któremu trzeba szybko przeciwdziałać.
Stąd pakt stabilizujący i zobowiązanie publiczne sygnatariuszy, że do końca roku ceny na rosyjskich stacjach będą na poziomie z końca maja/ początku czerwca tego roku. W 2019 r ceny będą „płynnie indeksowane o stopień rocznej inflacji 4 -4,6 proc.”. Do tego rodzime rafineria dostały obowiązek zwiększenia produkcji o 3 proc. miesięcznie w ujęciu rocznym, by w hurtowniach nie zabrakło benzyny i oleju. Pakt obowiązuje na razie do końca I kw 2019 r.

Próżni spodziewać się takiej reakcji władz w Polsce. Rząd PiS nie zamierza nic robić, by przeciwdziałać nieuzasadnionej drożyźnie na stacjach. Przeciwnie, sam ją napędza, ma bowiem do finansowania paletę programów socjalnych, obiecuje wyborcom coraz więcej, a to wszystko wymaga dodatkowych wpływów do kasy państwa.
Państwowe koncerny paliwowe są tutaj bogatym źródłem pieniędzy; podobnie jak nie mająca odpowiednika w najnowszej historii, wycinka polskich lasów. Mieszkam wśród lasów Warmii i Mazur od ponad 30 lat, ale nie pamiętam takich masakr piłą motorową, jakie mają miejsce od objęcia władzy przez PiS.

Takich cen paliw też u nas dawno nie było. Dekadę temu ropa drożała od początku roku i w kwietniu 2008 r ropa osiągnęła na światowych rynkach cenę 140 dolarów za baryłkę czyli była dwa razy droższa niż dziś. Czy Państwo pamiętają, ile przy tak drogiej ropie kosztowało paliwo na polskich stacjach? Otóż nawet nie przekroczyło 5 zł za litr!
W maju 2008 r za litr 95 trzeba było zapłacić średnio 4,55 zł. Olej napędowy był po średnio 4,59 zł. A za I półrocze 2008 r średnia cena paliw w Polsce ( wg raportu Jacka Wróblewskiego – dyrektor generalny Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego), wyniosła 4,26 zł/l dla oleju napędowego, a 4,38 zł/l dla benzyny EU95.

Wobec tego co działo się u nas później, wygląda to na prawdziwy cud, a może tylko jest dowodem, że nie cena ropy na globalnym rynku kształtuje cenę paliw w Polsce. I że nawet przy absurdalnie drogim surowcu, benzyna i olej wcale nie muszą być u nas drogie.
Pytanie, które od razu się nasuwa, to dlaczego przy tak drogiej ropie, paliwa były dużo tańsze aniżeli dziś? Intuicja podpowiada, że dekadę temu podatki na paliwa były niższe. A więc przyjrzyjmy się temu.
W 2008 r udział podatków w cenie wynosił odpowiednio 46 proc. – olej i 56 proc. –  benzyna. W podatkowym torcie akcyza stanowiła 26 proc. (36 proc. dla benzyny), marża po 4 proc., VAT po 18 proc. a opłaty paliwowe po 2 proc.; 40 proc. stanowiła cena netto benzyny w rafinerii a 46 proc. – oleju.
W 2012 r cena niebezpiecznie zbliżyła się do psychologicznej granicy 6 zł. Kierowcy wyszli na ulicę. Polacy kupowali mniej aut aniżeli rok wcześniej. Rządzący wyciągnęli wnioski. W następnych latach ceny paliw spadały, a liczba samochodów w Polsce rosła.

W 2016 r rządził już PiS i udział podatków w cenie i benzyn i oleju wzrósł do 59 proc. (wg. Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego (POPiHN). Przy czym akcyza – największa danina na rzecz kasy państwa, zwiększyła się w wypadku oleju o 4 pkt. proc. do 30 proc. a benzyny o 1 pp do 37 proc. Ceny choć dziś wydaje się, że były relatywnie niskie (4,31 zł/l benzyny 95 a 4,14 zł/l – oleju), to ropa na świecie kosztował 30-50 dolarów za baryłkę. A więc były to znów ceny zawyżone.
Proces „cena ropy sobie, ceny paliw sobie” postępował w Polsce i trwa do dziś. Wydaje się, że kierowcy, których liczba rośnie wraz z liczbą samochodów, mają tu najmniej do powiedzenia. Drogie paliwa to hamulec gospodarki a postępująca monopolizacja rynku paliw w Polsce (wszyscy i tak niezależnie od szyldu, kupują paliwa z dwóch krajowych rafinerii) zabija konkurencję.

Pomysł Kremla, by zahamować drożyznę na stacjach wcale nie jest taki głupi. Amerykanie też wiedzą, że tylko tanie paliwa napędzają rozwój. Myślę, że najwyższy czas i u nas na unaocznienie rządzącym powagi sytuacji. Sześć lat temu kierowcy wyszli na ulicę, był bojkot stacji i do kogoś to dotarło

W ostatnim dniu października rosyjski rząd podpisał z rodzimymi koncernami paliwowymi, Federalną Służbą Antymonopolową i niezależnymi właścicielami stacji tzw. pakt stabilizujący rynek paliw. Cel jest jeden – zahamowanie podwyżek i idącego za tym rosnącego niezadowolenia społecznego.
W tym roku zachęcone światowym popytem i ceną rosyjskie giganty gwałtownie zwiększały eksport ropy i paliw kosztem rynku krajowego, gdzie z kolei cena szła w górę (o 12 proc. od początku roku), bo paliwa brakowało (tak, tak).

Pozostało 90% artykułu
Komentarze i opinie
Sposób na transformację? Budowanie miejscowego dobrobytu
Komentarze i opinie
Szef PIE: W 2040 r. energetyka oparta na węglu będzie 40 proc. droższa niż OZE
Komentarze i opinie
Mariusz Janik: Tylko świnie tankują na zapas
Komentarze i opinie
Bartłomiej Sawicki: Donald Tusk ojcem Baltic Pipe? Krok po kroku, jak było naprawdę
Komentarze i opinie
Monika Morawiecka i Jan Rosenow: Od marudera do lidera - jak Polska stała się najszybciej rozwijającym się rynkiem pomp ciepła w Europie?