Przygotowanie zmian zapowiadał w rozmowie z PAP na początku kwietnia wiceminister finansów Wiesław Jasiński. Wskazał, że zmierza ona do zmiany definicji zarejestrowanego odbiorcy, tak by bardziej powiązać go z systemem podatku VAT.
W uzasadnieniu do projektu MF napisało, że celem zmian jest "wprowadzenie rozwiązań zapobiegających występowaniu oszustw w podatku VAT w obszarze wewnątrzwspólnotowego obrotu paliwami płynnymi, a także ograniczenie ich negatywnego wpływu na funkcjonowanie rynku paliw płynnych oraz na dochody budżetu państwa". Chodzi o uszczelnienie poboru VAT przy tzw. wewnątrzwspólnotowych nabyciach paliwa i uszczelnienie koncesjonowania obrotu paliwami z zagranicą.
Według MF aktualnie szarą strefę w obrocie paliwami szacuje się na kilkanaście proc. krajowej konsumpcji paliw i powoduje to straty budżetu państwa w wysokości 2,5-5 mld zł rocznie, ma też negatywny wpływ na konkurencję i rentowność branży paliwowej. "Nieprawidłowości w podatku VAT w obrocie paliwami stwierdzone przez kontrolę skarbową w postępowaniach zakończonych w 2015 r. wyniosły 5,8 mld zł" - napisano w uzasadnieniu.
Wskazano, że oszuści wykorzystują instytucję tzw. zarejestrowanego odbiorcy lub składu podatkowego. Uprawnia to do kupna paliwa z innego kraju UE w procedurze zawieszonej akcyzy na rzecz innego podmiotu, który jest właścicielem tego towaru i powinien od niego odprowadzić VAT według stawki 23 proc. Często podmioty te to jednak "znikający podatnicy".
MF wskazało, że w 2014 r. wprowadzono instytucję koncesji na obrót paliwami z zagranicą i instytucję zabezpieczenia majątkowego gwarantującego prawidłowe jej wypełnianie. Okazało się, że w związku z tym kontrahentami zarejestrowanych odbiorców lub składów podatkowych coraz częściej są - zamiast "znikających podatników" - pomioty zagraniczne, które kupują paliwo w kraju i sprzedają je "znikającym podatnikom". Podmioty zagraniczne, które otrzymują od prezesa Urzędu Regulacji Energetyki koncesję na obrót paliwami z zagranicą (OPZ), nie są krajowymi podatnikami VAT z tytułu wprowadzenia paliwa na terytorium kraju i jego odsprzedaży "znikającym podatnikom".