Potrzebne nowe podatki od łupków

Instytut Kościuszki przedstawił rekomendacje do tworzenia założeń dla systemu opodatkowania wydobycia gazu niekonwencjonalnego w Polsce

Ocenił, że na obecnym etapie rozwoju sektora nie można ustalić bardzo sztywnego systemu podatkowego. Państwo musi być gotowe na zmianę reżimu podatkowego w celu maksymalizacji zysków, ale tak, aby nie przestraszyć inwestorów. Rekomendacje powstały w oparciu o konkluzje z debaty zorganizowanej przez IK, w której udział wzięli polscy i zagraniczni eksperci, a także przedstawiciele biznesu i środowiska prawniczego.

- Dzisiaj nie należy wprowadzać bardzo restrykcyjnego systemu opodatkowania, ponieważ może on tylko wystraszyć  inwestorów. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, żeby kiedyś w przyszłości zmienić stawkę opodatkowania, tak było na przykład w Wielkiej Brytanii – przekonuje prof. Mariusz Orion-Jędrysek, poseł Solidarnej Polski i były Główny Geolog Kraju.

Jego zdaniem, obecny system podatkowy nie jest dobry, ponieważ w wydobycie surowców energetycznych w Polsce zaangażowane były dotychczas wyłącznie polskie podmioty gospodarcze, a tym samym system opodatkowania zmierzał do tego, aby zagwarantować tani surowiec na polski rynek. W wypadku gazu niekonwencjonalnego mamy natomiast do czynienia z sytuacją, kiedy zagraniczny inwestor chce wydobywać gaz na ogromną skalę, znacznie przewyższającą polskie potrzeby, a następnie go eksportować. System podatkowy musi być zatem odpowiednio skrojony.

– Podatki, choć nieuchronne, nie są jedyną istotną kwestią czy zmienną wpływającą na rozwój sektora gazu niekonwencjonalnego oraz atrakcyjność inwestycyjną Polski – uważa Izabela Albrycht, prezes Instytutu Kościuszki.

Koncerny energetyczne biorą pod uwagę także inne czynniki otoczenia biznesu w Polsce, takie jak bezpieczeństwo, rządy prawa, członkostwo Polski w UE, sytuację ekonomiczną, możliwość ściągnięcia kapitału z rynku, czy możliwość podłączenia do sieci przesyłowej, którą można eksportować gaz na potężne rynki zbytu UE.

Marcin Matyka partner w międzynarodowej kancelarii prawnej DLA Piper, która przygotowała analizę systemów opodatkowania gazu ziemnego na świecie, stwierdza, że nigdzie na świecie nie ma obecnie systemu, który byłby opracowany i ukierunkowany na wydobycie gazu łupkowego. Rozwiązania, które funkcjonują w różnych krajach, są raczej rozwiązaniami przygotowanymi do konwencjonalnych metod poszukiwawczych i wydobywczych, dlatego za błąd uznaje przywoływanie w dyskusji publicznej przykładów Norwegii czy Wielkiej Brytanii. - Wyjątkiem jest jedynie Kanada, gdzie są ulgi specjalne dla poszukujących i wydobywających gaz łupkowy. Nie ma jednego złotego modelu, z którego Polska mogłaby czerpać wzorce – konkluduje Matyka.

Dodaje, że państwa bardzo często zmieniają system opodatkowania lub stawkę podatkową w zależności od bieżących potrzeb budżetowych. System norweski, gdy był wprowadzany, oparty został na przychodach, a po jakimś czasie wprowadzono specjalny podatek wydobywczy oparty na dochodach.

Prof. Alan Riley z London City University skrytykował pomysł oddzielenia praw poszukiwawczych od wydobywczych. W sytuacji, gdy w polskim interesie jest zachęcenie jak największej ilości inwestorów do inwestowania w przemysł gazowy, należy rozpocząć najpierw wydobycie gazu. - W momencie gdy wydobędziecie 50 mld m

3

gazu, udowodnicie, że pomysł się sprawdza, wtedy oczywiście możecie się zastanawiac jak rozwinąć reżim podatkowy, jak wyciągnąć z niego więcej dochodów, jak zapewnić, aby każdy z polskich podatników dostał swoją dolę z zysków. Wtedy będzie dobry moment na przeprowadzanie takich zmian – stwierdza Riley.

Zdaniem prof. Riley'a, państwo polskie musi zachować kontrolę nad tym, co dostaje z wydobycia gazu łupkowego i musi być gotowe na ewentualną zmianę reżimu podatkowego w celu maksymalizacji zysków, ale tak, aby nie przestraszyć inwestorów.