5 mitów polskiej elektroenergetyki – raport PwC i ING Banku Śląskiego

Dotyczą one kluczowych zagadnień związanych z funkcjonowaniem sektora, mających wpływ na kształt rynku oraz decyzje jego najważniejszych graczy, a także poziom świadomości opinii publicznej na temat kondycji sektora.

Mit 1. Wolny rynek stworzył zdrowe podstawy do rozwoju wytwarzania

Powszechnie uważa się, że działanie „niewidzialnej ręki rynku" jest najzdrowszym systemem, który zapewnia rozwój i eliminuje nieefektywności. Tymczasem – jak wskazują autorzy raportu - wolny rynek z racji swojej konstrukcji nie stworzył podstaw do rozwoju wytwarzania i nie będzie ich generował w przyszłości. - Konstrukcja rynku energii w Polsce bardzo utrudnia rentowną pracę bloków, z końca „merit order", które są potrzebne dla bezpieczeństwa systemu, ale pracują zbyt krótko i mają zbyt duże koszty produkcji – tłumaczy Piotr Łuba, partner zarządzający doradztwem biznesowym i lider grupy energetycznej w PwC. Zaznacza, że wychodzenie nieopłacalnych jednostek z systemu jest problemem Krajowego Systemu Elektroenergetycznego i wymaga mechanizmów, które umożliwią zachowanie ekonomiki ich działalności. - To będzie jednak kosztowało odbiorcę końcowego – dodaje ekspert.

Mit 2. Rynek mocy to uniwersalne rozwiązanie, które może być skopiowane w Polsce

Pojemność hasła „rynek mocy" jest bardzo szeroka i z pewnością nie można mówić, że jest to

rozwiązanie uniwersalne. Polska, myśląc o wprowadzeniu rynku mocy powinna w pierwszej kolejności zdefiniować, jakie są jego cele, a dopiero w kolejnym kroku rozważać formułę jego wdrożenia.

Jak wskazuje Kazimierz Rajczyk, dyrektor zarządzający sektorem energetycznym w ING Banku Śląskim, aby wdrożyć najbardziej odpowiedni model rynku mocy musimy najpierw odpowiedzieć na trzy kluczowe pytania. Pierwsze z nich dotyczy godzenia bezpieczeństwa dostaw energii z ekonomiką jednostek, które działają na krawędzi opłacalności, ale są ważne z punktu widzenia stabilności systemu. Należy też się zastanowić, jak zapewnić przychody dla tych jednostek, które pracują w niepełnych mocach produkcyjnych oraz czy wspierać wszystkie jednostki wytwórcze, tylko nowe, czy też konkretne technologie.

Mit 3. Klienci nie skorzystali na uwolnieniu rynku

W dobie powszechnego przekonania, że „energia jest za droga" konfrontujemy się z popularnym poglądem, że odbiorcy końcowi niewiele skorzystali na uwolnieniu rynku. Pokazujemy, że segment sprzedaży energii przeszedł ewolucję, której beneficjentem jest klient. Konkurencja w sektorze wymusiła spadek marż, a obsługa klienta przechodzi transformację, zmieniając relację odbiorcą

z petenta na klienta. - Nasze wyliczenia pokazują, że odbiorcy biznesowi, którzy zdecydowali się na zmianę dostawcy energii, odnieśli realne korzyści finansowe z uwolnienia rynku. Jednocześnie w ostatnich latach dynamicznie rosła liczba klientów korzystających z zasady TPA. Jeśli chodzi o klienta indywidualnego, to badania pokazują, że on wciąż przede wszystkim kieruje się ceną energii, ale w dalszej kolejności istotne dla niego są jakość obsługi i pewność dostaw, oferowane usługi dodatkowe i programy lojalnościowe, wreszcie marka sprzedawcy – mówi Piotr Łuba.

Mit 4. Inteligentna energetyka zaczyna się od liczników

Na kanwie dyskusji o inteligentnych licznikach raport wskazuje, że dzisiejsze trendy w Europie zmieniają się w kierunku przyjęcia podejścia, że to najpierw sieć powinna być inteligentna, dopiero po niej licznik. Nie ma przy tym wątpliwości, że instalacja inteligentnych liczników wraz z funkcjonalnością dwukierunkowej komunikacji może przynieść opisywane szeroko korzyści związane z reakcją odbiorców (większa świadomość energetyczna, możliwość zarządzania reakcją strony popytowej).

Dwie grupy argumentów każą się natomiast ponownie zastanowić nad tym, czy inteligenta energetyka powinna się zacząć od obowiązującego powszechnie celu 80 proc. na instalację liczników u odbiorców końcowych. Doświadczenie Szwecji i Włoch, które zakończyły pełne wdrożenie inteligentnych liczników pokazuje, że  nie ma prostej zależności pomiędzy stopniem zaawansowania wdrożenia smart meteringu a stopniem zaawansowania produktów i intensywnością komunikacji z odbiorcą.

Jednocześnie rachunek ekonomiczny wskazuje, że z punktu widzenia korzyści dla odbiorcy instalacja inteligentnego licznika jest opłacalna dopiero na poziomach zużycia wyższych, niż obecnie wynosi średnia dla gospodarstw domowych.

- Obecny trend na rynku międzynarodowym wskazuje, że przyszłość inteligentnej energetyki nie będzie definiowana przede wszystkim przez postęp w liczbie zainstalowanych inteligentnych liczników, ale raczej poprzez całościowe spojrzenie na inteligentną sieć i szukanie korzyści dla odbiorców, dystrybutorów energii i gospodarki – stwierdza Kazimierz Rajczyk.