Gazowy gigant PGE zastąpi węgiel. „Elektrownie węglowe trwale nierentowne”

PGE Polska Grupa Energetyczna oddała do eksploatacji największą elektrownię gazową w Polsce i jedną z najnowocześniejszych w Europie o mocy 1366 MW, która zlokalizowana jest w Gryfinie w woj. zachodniopomorskim. Stare bloki węglowe będą wygaszane mimo wielu wątpliwości i pytań ze strony związków zawodowych.

Jednostka będzie funkcjonować pod nową nazwą PGE Gryfino Dolna Odra. Elektrownia ma pokrywać ponad 5 proc. krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną. –  Inwestycje gazowe to bardzo ważny element transformacji energetycznej  i dochodzenia do neutralności klimatycznej. Stale rozbudowujemy system OZE, który potrzebuje równolegle stabilnych źródeł energii pracujących  w podstawie, a w chwili obecnej nie ma bardziej elastycznych mocy niż moce gazowe. Inwestycja taka jak PGE Gryfino Dolna Odra jest gwarancją bezpieczeństwa i stabilności krajowego systemu energetycznego oraz dalszego rozwoju energetyki odnawialnej – powiedział Robert Kropiwnicki, Wiceminister Aktywów Państwowych.

Miłosz Motyka, Wiceminister Klimatu i Środowiska powiedział, że ta inwestycja ma bezpośredni wpływ nie tylko na stabilizację systemu elektroenergetycznego, czyli na jego bezpieczeństwo, ale także jest kolejnym krokiem w transformacji naszej gospodarki. – To gwarancja stabilnych dostaw energii oraz czystszego środowiska, co zaś przekłada się na jakość środowiska w którym żyjemy oraz na nasze zdrowie – powiedział Miłosz Motyka, Wiceminister Klimatu i Środowiska.

Elektrownia uzupełni braki mocy w systemie 

Przekazanie do eksploatacji zamyka etap budowy najnowocześniejszej i największej elektrowni gazowej w Polsce – PGE Gryfino Dolna Odra o łącznej mocy 1366 MW. Nowe bloki gazowe zastąpią wysłużone i nierentowne już jednostki węglowe w Elektrowni Dolna Odra.

–  Nowa inwestycja wzmocni bezpieczeństwo energetyczne Polski, a także zapewni stabilne dostawy energii dla ponad 3 mln gospodarstw domowych – mówi Dariusz Marzec, Prezes Zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej. – Dzięki swojej elastyczności, czyli możliwości szybkiego uruchomienia i zmiany ilości produkowanej energii, inwestycja w Gryfinie pomoże sprostać wymaganiom rynku i stabilizacji sieci elektroenergetycznej  w Polsce oraz optymalizacji wykorzystania zmiennej produkcji energii ze źródeł odnawialnych – dodaje Dariusz Marzec.

Elektrownia składa się z dwóch bloków gazowo-parowych nr 9 i 10 o mocy 683 MW brutto każdy. PGE Gryfino Dolna Odra jest największą  elektrownią tego typu w Polsce i jedną z najnowocześniejszych w Europie. Jej sprawność nominalna przekracza 63 proc., co oznacza, że jest o ponad 70 proc. wyższa w porównaniu do starych bloków węglowych. Dzięki możliwości szybkiego startu jednostki i możliwości elastycznej pracy będzie ona wspierać rozwój odnawialnych źródeł energii. Szybkość startu ze stanu zimnego do minimum technicznego elektrowni wynosi 4 godz., a ze stanu gorącego do minimum technicznego 30 min.

- Elektrownia została tak zaprojektowana, aby spełniać najbardziej restrykcyjne limity emisji wynikające z konkluzji BAT dla bloków gazowo-parowych. Emisja pyłu i tlenków siarki zostanie ograniczona niemal do zera, co istotnie wpłynie na jakość powietrza w regionie. Wskaźnik emisyjności nowej elektrowni wynosi ok. 330 g CO2 na kWh wytworzonej energii elektrycznej, co jest wartością niemal trzykrotnie niższą niż w blokach węglowych Elektrowni Dolna Odra – informuje PGE.

Moce nowej elektrowni posiadają 17-letni kontrakt w aukcji rynku mocy, który obowiązuje od 2024 r. Inwestycja o wartości ponad 3,7 mld zł netto została zrealizowana przez Grupę PGE. Wykonawcą kontraktu jest konsorcjum firm w składzie GE Vernova (lider konsorcjum) i Polimex Mostostal.

„Elektrownie węglowe trwale nierentowne”

 Zamknięcie bloków elektrowni Dolna Odra, ale i w Rybniku (tam także budowana jest elektrownie gazowa, która zastąpi bloki węglowe.) planowane było już w 2020 roku. Wtedy to – w grudniu w 2020 r. - ówczesny zarząd PGE GiEK poinformował Prezesa Polskich Sieci Elektroenergetycznych o zamiarze wyłączenia z eksploatacji bloków energetycznych Elektrowni Rybnik oraz Elektrowni Dolna Odra. W treści pisma ówczesny zarząd poinformował o planowanym wyłączeniu z eksploatacji z dniem 31.12.2023 roku bloków energetycznych nr 5,6,7 i 8 w Elektrowni Rybnik oraz bloków energetycznych nr 5,6,7 i 8 Elektrowni Dolna Odra. Jako powód podane były względy techniczno-ekonomiczne.

Pojawiały się sugestie, że wydłużenie rynku mocy (system wsparcia dla elektrowni) do 2028 r. pozwoli na dłuższą działalność tych jednostek węglowych. PGE nie daje jednak nadziei. - Obie elektrownie są uczestnikami obecnego rynku mocy, a mimo to są trwale nierentowne i przynoszą ogromne straty. Wydłużenie rynku mocy nie poprawi ich sytuacji ekonomicznej. Wręcz przeciwnie – stale pogarszająca się ich sytuacja w stosie energetycznym, a co za tym idzie poziomom wykorzystania jednostek spowodują, że generowane straty będą się powiększać - wyjaśnia spółka. 

Osłony socjalne dla pracowników elektrowni węglowych

Zgodnie z ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 roku, pracownicy Elektrowni Rybnik oraz Dolna Odra zostali objęci przepisami o osłonach socjalnych, co gwarantuje im dodatkowe zabezpieczenia w okresie transformacji energetycznej. – Dodatkowo w PGE GiEK trwają prace nad nowym projektem, który umożliwi pracownikom dobrowolne odejścia z pracy na korzystnych warunkach, w przypadku podjęcia przez nich takiej decyzji. Planowane jest także proponowanie zatrudnienia obecnym pracownikom Elektrowni Dolna Odra i Rybnik w innych segmentach działalności Grupy PGE, w branżach: wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła, dystrybucja energii elektrycznej, segment budowlany dotyczący sieci trakcyjnych – wyjaśnia spółka. 

Co z dostawami ciepła?

Kluczowe są jednak pytania co z dostawą ciepła dla Gryfina i Rybnika? Jak wyjaśnia nam spółka, doraźnie, w Gryfinie – doraźnie – Od stycznia 2026 r. - produkcja ciepła będzie prowadzona poprzez wytwornicę pary i mobilne kotły wodne zasilane olejem, a następnie gazem ziemnym. W Rybniku, tymczasowo od stycznia 2026 r., produkcja ciepła będzie prowadzona poprzez dwie zasilane olejem lub gazem ziemnym wytwornice pary.

– Docelowe rozwiązania wypracuje specjalnie w tym celu powołany zespół. Nie ma ryzyka przerwania dostaw ciepła. Jednocześnie ceny ciepła dla odbiorców nie wzrosną, z wyjątkiem inflacji i kosztów uprawnień do emisji CO2 – informuje PGE.