Teraz 4 zł za tydzień dostępu!
Czytaj 46% taniej przez 4 miesiące
Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Czytaj bez ograniczeń artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.
Aktualizacja: 18.05.2024 14:04 Publikacja: 07.02.2024 17:20
Badanie czarnych dziur stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej nauki
Foto: AdobeStock
Czy czarne dziury mogą „chorować” na „niestrawność”? Takie porównanie do procesów trawiennych jest dobrym sposobem na zobrazowanie odkrytych niedawno przez astronomów zadziwiających mechanizmów tzw. opóźnionych emisji czarnych dziur. Takie zjawiska nagłego „ożywania” supermasywnych czarnych dziur mogą pomóc w wyjaśnieniu powstawania potężnych dżetów kosmicznych i ewolucji wszechświata.
Ale zacznijmy od podstawowego pytania: czym w ogóle są kosmiczne czarne dziury? Już w 1796 roku francuski matematyk Pierre Simon de Laplace ostrzegał w swojej książce „Exposition du Systeme du Monde”, że w kosmosie istnieją przerażające obiekty o niewielkiej objętości i olbrzymiej masie. Ale dopiero w 1916 roku niemiecki fizyk Karl Schwarzschild wyliczył na podstawie równania pola ogólnej teorii względności Einsteina (ogłoszonej rok wcześniej) istnienie tzw. osobliwości, czyli obiektów lub zjawisk, w których przestają działać teoretyczne prawa fizyki newtonowskiej ze względu na nieskończone wyniki. Większość astrofizyków początkowo odrzuciła tę koncepcję, zakładają, że we wszechświecie nie mogą przecież istnieć obiekty grawitacyjne o tak wielkiej masie i gęstości, z których nawet światło nie może uciec. Jednak w 1931 roku indyjski astrofizyk Subrahmanyan Chandrasekhar wyliczył maksymalną masę białego karła, którą dzisiaj nazywany „granicą Chandrasekhara”, po zwiększeniu której następuje nieunikniona zapaść gwiazdy w obiekt o niewyobrażalnej gęstości. Początkowo nie wiedziano nawet jak nazwać takie zjawisko. W niektórych publikacjach używano określenia „czarne gwiazdy”. Jednak słowo gwiazda nie oddawało prawidłowo natury takiej studni grawitacyjnej, która nie odbijała fotonów niczym ciało doskonale czarne. Dopiero pod koniec lat 60. ubiegłego wieku amerykański fizyk, prof. John A. Wheeler wymyślił i upowszechnił nazwę „czarne dziury”. Chociaż i ta nazwa nie jest do końca odpowiadająca naturze tych kosmicznych potworów, które stanowią 1 procent barionowej materii wszechświata. Dzięki badaniom profesora Stevena Hawkinga wiemy, że „czarne dziury” wcale nie są czarne i mają określoną temperaturę związaną z siłą oddziaływania grawitacyjnego na horyzoncie zdarzeń. Z pomocą mechaniki kwantowej Hawking zapoczątkował nową dziedzinę astrofizyki nazwaną termodynamiką czarnych dziur. Zajmuje się ona powiązaniem własności geometrycznych z określonymi własnościami fizycznymi, w tym przede wszystkim temperaturą, energią i entropią.
Czytaj 46% taniej przez 4 miesiące
Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Czytaj bez ograniczeń artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.
Naukowcy z Hong Kongu opracowali nowatorską metodę wykrywania najstarszych gwiazd powstałych niedługo po Wielkim Wybuchu, nazywanych gwiazdami populacji III. Może to być milowy krok dla astronomii w kierunku zrozumienia początków wszechświata.
Dopiero co oswoiliśmy się z paradygmatem istnienia ciemniej materii we wszechświecie, a już pojawiają się nowe badania i hipotezy, które całkowicie odrzucają ten model kosmologiczny. Czy podręczniki do fizyki znowu trzeba będzie pisać od nowa?
NASA szuka tańszego i prostszego sposobu na realizację jednego ze swoich priorytetowych naukowych projektów - sprowadzenie na Ziemię próbek gleby zebranych na Marsie przez łazik Perseverance (ang. Wytrwałość).
Zmarł profesor Peter Higgs, brytyjski laureat Nagrody Nobla z fizyki z 2013 r. Jego koncepcja istniejącego w próżni pola spajającego cząstki elementarne została udowodniona w 2012 r., kiedy w CERN odkryto cząstkę skalarną nazywaną bozonem Higgsa.
Dlaczego we wszechświecie materii jest więcej niż antymaterii? To pytanie fundamentalne w wyjaśnieniu zagadki powstania wszystkiego co istnieje. Przypuszcza się, że za odpowiedzią na to pytanie kryją się neutrina.
„Królestwo Planety Małp”, choć widowiskowe, pozostaje dużo mniej aktualnym filmem od oryginału sprzed lat.
W ramach projektu LeopardISS na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zostanie przeprowadzony eksperyment z zakresu sztucznej inteligencji. Autorami są Polacy.
Manipulacja czasoprzestrzenią nie jest sprzeczna z prawami fizyki. To oznacza, że możemy przemieszczać się w kosmosie z prędkością WARP. To otworzyłoby przed ludzkością nowe możliwości eksplorowania nawet najodleglejszych części Drogi Mlecznej.
Naukowcy z Hong Kongu opracowali nowatorską metodę wykrywania najstarszych gwiazd powstałych niedługo po Wielkim Wybuchu, nazywanych gwiazdami populacji III. Może to być milowy krok dla astronomii w kierunku zrozumienia początków wszechświata.
Statek kosmiczny Starliner na dniach ma wyruszyć w swój pierwszy załogowy lot na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS), uniezależniając USA od rosyjskich rakiet Sojuz. Ameryka będzie dysponować całą flotą kapsuł i promów kosmicznych.
Dopiero co oswoiliśmy się z paradygmatem istnienia ciemniej materii we wszechświecie, a już pojawiają się nowe badania i hipotezy, które całkowicie odrzucają ten model kosmologiczny. Czy podręczniki do fizyki znowu trzeba będzie pisać od nowa?
Chiny wystrzeliły w piątek sondę kosmiczną, która ma dotrzeć na niewidoczną stronę Księżyca. Zadaniem lądownika będzie pobranie próbek gruntu. Jest to część ambitnego, chińskiego programu kosmicznego, którego celem będzie wysłanie ludzi na ziemskiego satelitę.
Rosja przedstawiła projekt rezolucji ONZ, która wzywa do podjęcia pilnych działań mających na celu przeciwdziałanie umieszczenia broni w przestrzeni kosmicznej "po wsze czasy" - informuje AP.
Czworo reprezentantów Polski wystąpi w turnieju zapaśniczym na igrzyskach olimpijskich w Paryżu. Będą wśród nich: Anhelina Łysak, Wiktoria Chołuj, Zbigniew Baranowski oraz Arkadiusz Kułynycz.
Dziennikarz „Rz” Rusłan Szoszyn otrzymał Nagrodę im. Macieja Płażyńskiego 2024. Laureatami konkursu są dziennikarze i redakcje z Czech, Litwy, Polski i Włoch.
Paczkę DecoMorreno można dziś włożyć do sejfu, ponieważ tak zyskuje na wartości, że można ją traktować jak lokatę. Wszystko, co zawiera kakao, kosztuje dziś absurdalnie dużo – wskazał Krzysztof Pawiński, prezes Maspeksu, w rozmowie z Business Insider Polska. I zdradził, co jeszcze może zdrożeć.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W
Amerykańskie ostrzeżenia dotyczące odcięcia chińskich banków od rynku USA okazują się o wiele skuteczniejsze, aniżeli zapewnienia Putina, że „handel z Chinami jest chroniony przed wpływami zewnętrznymi”. W efekcie rosyjskim import szybko się kurczy, a towarów zaczyna brakować.
Apteki, w których można otrzymać receptę na taką pigułkę, zostaną odpowiednio oznakowane. Wkrótce są także planowane ustawowe zmiany związane z zakazem reklamy aptek.
Przemawiając z okazji obchodów 80 rocznicy bitwy pod Monte Cassino, premier Donald Tusk zapowiedział inwestycję 10 mld zł w wzmocnienie wschodniej granicy RP. - Rozpoczynamy wielki projekt budowy bezpiecznej granicy, w tym systemu fortyfikacji - powiedział szef rządu.
W obliczu zakazu stosowania broni z USA do ataków ne cele w Rosji, Ukraina zwróciła się do administracji Bidena o pomoc w namierzeniu celów, które wojsko mogłoby uderzyć wykorzystując rodzimą broń - pisze dziennik "The Wall Street Journal".
Polska mogłaby być lepszym krajem. Może to się stać tylko wtedy, gdy całe NSA zrozumie że ma być, idąc za słowami Profesor Ewy Łętowskiej, tarczą dla obywatela przed mieczem władzy. A sprawa Szmydta to czarna kartka dla tego sądu.
Siostry Karmelitanki chcą się przeprowadzić w spokojniejsze miejsce. Aktualny burmistrz Łukasz Filipowicz podkreśla, że klasztor jest w Zakopanem praktycznie od zawsze, więc jest zaskoczony możliwością stworzenia w tym miejscu pensjonatu.
Działo szynowe to jedna z najnowszych broni w arsenale Pekinu. Miało strzelać pociskami z prędkością ponad 5 Machów, ale na razie nie zdało egzaminu na poligonie. Badania z udziałem AI jednak trwają, a do wyścigu dołączają kolejne państwa.
Jeśli Stany Zjednoczone zgodzą się na użycie przekazywanej Ukrainie broni do ataków na cele w Rosji, powstanie "gwarantowana strefa sanitarna" - zapowiedział były prezydent i premier Rosji Dmitrij Miedwiediew. Według rosyjskiego polityka strefa ta znajdzie się "gdzieś na granicy z Polską albo już w samej Polsce".
Noc Muzeów 2024 już dziś. W Warszawie z 18 na 19 maja otwartych będzie 312 placówek, z czego 40 podejmie gości w tych okolicznościach po raz pierwszy. Wiceprezydentka stolicy Aldona Machnowska-Góra zaprasza szczególnie do odwiedzenia miejsc związanych z niezwykłymi kobietami.
W wieku 32 lat zmarł Andriej Kudriaszow, posiadający polskie obywatelstwo rosyjski żużlowiec, który od kilku lat zmagał się z rakiem skóry.
Iga Świątek zagra dziś z Aryną Sabalenką o trzecie zwycięstwo w turnieju w Rzymie i pierwszy w karierze dublet Madryt – Rzym. Zrobiły to tylko dwie zawodniczki, ostatni raz 11 lat temu Serena Williams.
4-cylindrowa hybryda Mercedesa montowana w nowych modelach AMG nie została dobrze przyjęta przez klientów sportowej marki. Wszystko wskazuje na to, że AMG już pracuje nad nowym silnikiem V8, który zastąpi nieudane posunięcie oferowania mocnej, ale wypranej z całego spektrum emocji silnika.
Santoryn to najlepszy kierunek na rejs wycieczkowy - wynika z analizy wpisów turystów w internecie. W pierwszej trójce znalazły się też hiszpańska Kartagena i maltańska Valletta.
W latach 90. grała w popularnym serialu „Dom”, po którym wróżono jej karierę aktorską. Wybrała pracę w agencji reklamowej, a później przeniosła się do Francji. Beata Roussel po 40 usłyszała diagnozę autyzmu i zajęła się kulturystyką. Opowiada o swoim życiu.
Miejskim autobusom grożą cięcia kursów i skracanie tras. Brakuje kierowców mimo atrakcyjnych warunków zatrudnienia
"Czy Pani/Pana zdaniem pożary, do których w ostatnich dniach doszło w Polsce, mogą być wynikiem działań prowadzonych bądź inspirowanych przez rosyjski lub białoruski wywiad?" - takie pytanie zadaliśmy uczestnikom sondażu SW Research dla rp.p.
Ubezpieczyciele samochodów, którzy płacą odszkodowania lub naprawę powypadkową borykają się z gwałtownym wzrostem cen części zamiennych. Niemiecki Alianz planuje zrobić rewolucję i dopuścić naprawę przy użyciu używanych części.
Odebraliśmy komunikat w związku z wydarzeniami ostatnich kilkudziesięciu godzin, mówię o głośnych pożarach: hali targowej tu w Warszawie na Marywilskiej, składowisk odpadów - mówił po posiedzeniu rządu premier Donald Tusk.
Ministerstwo Edukacji Narodowej zastanawia się, czy zapowiadanej na 2026 r. dużej reformy oświaty nie wdrożyć, przynajmniej częściowo, wcześniej.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy z 16 na 17 maja kilkadziesiąt ukraińskich dronów miało atakować okupowanych przez Rosjan Sewastopol.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas