Materiał powstał we współpracy z PGE
Jak przebiega transformacja w PGE Energia Ciepła w kierunku energetyki neutralnej emisyjnie?
PGE Energia Ciepła jest największym producentem ciepła w Polsce i podobnie jak cała Grupa PGE dążymy do tego, żeby być liderem zielonej zmiany. Naszym priorytetem jest realizowanie inwestycji, które nie tylko zapewnią ciepło odbiorcom, ale również pozwolą na ograniczanie wpływu działalności spółki na środowisko, zmniejszanie emisji CO2 oraz stopniowe przechodzenie od węgla do energetyki neutralnej emisyjnie.
I to się już dzieje. W PGE Energia Ciepła proces odchodzenia od węgla i przejścia na paliwo mniej emisyjne, czyli gaz, rozpoczął się już kilka lat temu. Obecnie do 30 proc. energii elektrycznej i ciepła wytwarzane jest z gazu. A do 2030 roku będziemy produkować 70 proc. ciepła ze źródeł niskoemisyjnych lub zeroemisyjnych. Celem długofalowym jest całkowite odejście od używania paliw kopalnych, ale na dzisiaj nie ma sprawdzonych technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii - może poza biomasą i geotermią, ale też z pewnymi ograniczeniami - które mogłyby zapewnić zaspokojenie potrzeb cieplnych również w okresach szczytowego zapotrzebowania, w mroźne zimowe dni. Stąd gaz jako paliwo przejściowe. Kluczową kwestią do szerszego wykorzystania OZE w ciepłownictwie jest magazynowanie energii. W naszych instalacjach posiadamy już dwa akumulatory ciepła, kolejny jest w trakcie budowy, a następne – również sezonowe - w przygotowaniu inwestycyjnym. W trzech naszych elektrociepłowniach wykorzystujemy biomasę, a blok biomasowy w EC Szczecin jest jednym z największych w Polsce.
Prowadzone obecnie działania pozwolą przede wszystkim na zapewnienie bezpieczeństwa dostaw ciepła w miastach, w których mamy nasze elektrociepłownie. Ponadto wpłyną na poprawę jakości stanu środowiska naturalnego i powietrza, przyczyniając się do likwidacji niskiej emisji – głównej przyczyny zanieczyszczenia i złego stanu powietrza - będącej skutkiem eksploatowania domowych pieców grzewczych i lokalnych kotłowni węglowych.
PGE Energia Ciepła analizuje ambitny projekt transformacji Elektrociepłowni Gdańskiej i odejścia w niej od węgla jako źródła energii. Na jakim etapie jest ta inwestycja?
Dlaelektrociepłowni Gdańskiej - podobnie jak i dla pozostałych naszych lokalizacji - posiadamy opracowany plan dekarbonizacji, ten plan jest żywy, czyli podlega ciągłym modyfikacjom, w zależności od zmiany otoczenia zewnętrznego, zmian wymagań prawnych itp. Projekty inwestycyjne dla Elektrociepłowni Gdańskiej to modernizacja umożliwiająca rezygnację ze spalania węgla i przejście do stosowania gazu ziemnego, wspieranego przez źródła wytwórcze korzystające z odnawialnych źródeł energii (OZE), aż do uzyskania w 2050 roku całkowitej neutralności klimatycznej tej jednostki. W grudniu 2021 roku oddaliśmy do eksploatacji kotłownię szczytowo-rezerwową z pierwszymi w Polsce kotłami elektrodowymi, wpisującymi się w promowaną przez UE ideę elektryfikacji ciepłownictwa. Zakładamy, że po wybudowaniu przez PGE Baltica morskich farm wiatrowych będzie dostępna nadwyżkowa „zielona" energia elektryczna, dzięki której będziemy mogli zazieleniać ciepło. Oczywiście kotły te są wykorzystywane już dzisiaj, głównie jako rezerwowe, z uwagi na swoje parametry ruchowe, szybkość uruchomienia, istotną dla bezpieczeństwa dostaw ciepła, ale też wykorzystują doliny cenowe na rynku energii elektrycznej. Kolejnymi projektami są wielkoskalowe pompy ciepła oraz instalacje kogeneracyjne oparte o paliwa gazowe i biomasę.
Sporo inwestycji PGE Energia Ciepła związanych z produkcją ciepła z gazu zostanie oddanych do użytku w tym roku, nawet w pierwszej jego połowie...
Tak, to będzie przełomowy rok. W sumie prowadzimy jednocześnie 10 projektów inwestycyjnych związanych z przejściem z węgla na gaz. I to jeszcze nie wszystkie nasze inwestycje, ale skupiając się na roku 2023 to na gaz przejdą elektrociepłownie w Rzeszowie, Bydgoszczy, Kielcach, Lublinie i Gorzowie Wielkopolskim.
Czego możemy dowiedzieć się o tych inwestycjach?
W Rzeszowie powstaje nowoczesna kotłownia, która będzie dysponować sześcioma identycznymi kotłami o mocy 31 MWt każdy. Nowe kotły zastąpią obecnie pracujące cztery kotły węglowe WR-25 (rusztowe) oraz dwa WP-120 (pyłowe). Budowa ma się zakończyć w I kwartale 2023 roku i zapewnić całkowite odejście od węgla w rzeszowskiej elektrociepłowni.
Z kolei w Bydgoszczy realizowane są dwa projekty inwestycyjne, ale tylko jeden z nich zakończy się w tym roku. To budowa nowej kotłowni gazowej o mocy do 40 MW na terenie Elektrociepłowni Bydgoszcz I. Przekazanie jej do eksploatacji, podobnie jak w Rzeszowie, planowane jest do końca I kwartału. Druga inwestycja, zaledwie rozpoczęta, dotyczy budowy źródła kogeneracyjnego na paliwo gazowe o mocy min. 50 MWe, złożonego z silników gazowych, a także źródła rezerwowo-szczytowego. Inwestycja powstanie w drugiej lokalizacji, należącej do bydgoskiego Oddziału PGE Energia Ciepła – w Elektrociepłowni Bydgoszcz II. Realizacja tego projektu ma się zakończyć w I kwartale 2025 roku.
Również w Kielcach powstaje nowa kotłownia gazowa, która będzie się składać z zespołu pięciu wodnych kotłów gazowych o łącznej mocy 160 MWt. Oddanie obiektu do eksploatacji planowane jest na II kwartał tego roku. W kieleckiej elektrociepłowni prowadzona jest także budowa nowej jednostki wytwórczej, zasilanej gazem ziemnym o nominalnej mocy elektrycznej 7 MWe wraz z wodnym kotłem odzysknicowym o mocy cieplnej 12 MWt, w której dochodzić będzie do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i ciepła w warunkach wysokosprawnej kogeneracji.
Natomiast na wrzesień zaplanowano oddanie do eksploatacji nowych urządzeń w elektrociepłowni PGE Energia Ciepła w Lublinie. Budowana tam kotłownia rezerwowo-szczytowa to cztery kotły gazowe, które zostaną umieszczone w nowym budynku oraz pięć mobilnych kotłów gazowo-olejowych. Nowe kotły przeznaczone będą wyłącznie do wytwarzania ciepła w szczycie zapotrzebowania, tzn. po przekroczeniu możliwości wytwórczych istniejącego bloku gazowo-parowego lub w przypadku odstawienia bloku z ruchu. Obecnie w Lublinie urządzeniami wytwórczymi w elektrociepłowni PGE Energia Ciepła są blok gazowo-parowy opalany gazem ziemnym oraz cztery węglowe kotły wodne, wykorzystywane w normalnych warunkach w okresie niskich temperatur lub postoju bloku.
Do końca 2023 roku w Gorzowie Wielkopolskim ma zostać przekazana do eksploatacji nowa kotłownia szczytowo-rezerwowa o mocy 62 MWt. Zapewni ona całkowite odejście od węgla w tej elektrociepłowni.
Jakie korzyści dla mieszkańców regionu idą za tymi inwestycjami?
Dzięki prowadzonym przez naszą spółkę inwestycjom emisja tlenków siarki i pyłów zostanie praktycznie wyeliminowana, a emisja CO2 zostanie obniżona o połowę. Będzie to miało ogromny wpływ na lepszą jakość środowiska i powietrza, a co za tym idzie na zdrowie mieszkańców miast, w których mamy swoje elektrociepłownie.
Jakie jeszcze inne projekty z udziałem PGE Energia Ciepła, wykorzystujące gaz, powstaną w najbliższym czasie?
Nasze plany wybiegają daleko w przyszłość, ale 2024 rok to np. nowa jednostka kogeneracyjna gazowa powstająca w Zgierzu. Jest to zespół trzech silników gazowych o mocy ok. 4,4 MWe/5 MWt każdy. Będzie uzupełniona kotłem rezerwowo-szczytowym o mocy 7 MWt oraz źródłem OZE w postaci kolektorów słonecznych o mocy ok. 100 kWt.
Inwestycja uzyskała dofinansowanie w ramach programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu" współfinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014–2021. Operatorem programu jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska przy wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz pożyczek preferencyjnych z programów NFOŚiGW („Energia Plus" i „Współfinansowanie projektów realizowanych w ramach MF EOG 2014–2021").
Natomiast w Siechnicach trwa realizacja kluczowej inwestycji dla aglomeracji wrocławskiej. Nowa EC Czechnica, której całkowita moc cieplna wyniesie 314,9 MW, zastąpi w 2024 r. istniejącą elektrociepłownię węglową. Także ten projekt uzyskał dofinansowanie ze środków MF EOG 2014–2021 w ramach Programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu".
Dużo się dzieje w kontekście przejścia na paliwo niskoemisyjne jakim jest gaz. A poza tym – jakie są inne prowadzone działania inwestycyjne w spółce?
Ważna inwestycja, o której już można powiedzieć więcej, to budowa II linii technologicznej Instalacji Termicznego Przetwarzania z Odzyskiem Energi w Rzeszowie. Instalacja będzie przetwarzać odpady komunalne oraz odzyskiwać z nich energię elektryczną i ciepło dla mieszkańców Rzeszowa, przyłączonych do miejskiego systemu ciepłowniczego. Funkcjonująca obecnie I linia technologiczna Instalacji Termicznego Przetwarzania z Odzyskiem Energii przyczynia się do znacznej poprawy warunków środowiskowych poprzez ograniczenie składowania odpadów komunalnych na rzecz ich bieżącego przetwarzania dla celów energetycznych, a także z powodu ograniczenia spalania węgla kamiennego w procesie wytwarzania ciepła. W ten sposób mocno ograniczona została emisja tlenków siarki, azotu oraz pyłów do atmosfery. Odzyskiwanie energii elektrycznej i cieplnej z odpadów poprawia efektywność lokalnego systemu gospodarowania odpadami i doskonale wpisuje się w gospodarkę obiegu zamkniętego. Dzięki zabudowie II linii technologicznej w ITPOE zwiększy się jej wydajność. Po zakończeniu inwestycji instalacja będzie w stanie przetwarzać w sumie do 180 tys. ton odpadów rocznie.
Prowadzimy obecnie kilka projektów budowy pomp ciepła o dużej mocy, projekt geotermalny oraz realizujemy zabudowę instalacji fotowoltaicznych do zasilania potrzeb własnych naszych elektrociepłowni. Wielkoskalowe pompy ciepła współpracujące z siecią ciepłowniczą są interesującym rozwiązaniem. Pomimo strat ciepła związanych z jego przesyłem, charakteryzują się wyższą efektywnością ekonomiczną i techniczną w porównaniu do indywidualnych, instalowanych w budynkach małych pomp ciepła, które to rozwiązanie jest promowane przez unijny program REPowerEU. Tam, gdzie posiadamy sieci cieplne, mamy przygotowane rozwiązania w postaci hybrydowych węzłów cieplnych zintegrowanych z OZE, rozwijamy wytwarzanie chłodu z ciepła, w Zielonej Górze pracują już 3 takie instalacje. Przyglądamy się nowym, raczkującym jeszcze technologiom, takim jak power-to-gas, niekonwencjonalnym sposobom magazynowania energii i zmieniamy nasz sposób patrzenia na rynek ciepła, przechodząc od dotychczasowego modelu fizycznego dostawcy ciepła w kierunku firmy zapewniającej komfort cieplny klientom z dodatkowymi usługami okołoenergetycznymi.
Materiał powstał we współpracy z PGE
