Dyskusja o SMR: małe, modułowe reaktory jądrowe w Polsce

Materiał partnera:

SMR (ang. Small Modular Reactor) to technologia, która może odmienić polski krajobraz energetyczny, jednak przez swoją pionierską naturę podnosi pytania, na które odpowiedzi poszukuje coraz więcej zainteresowanych energetyką. Kwestie bezpieczeństwa, finansowania, procesu inwestycyjnego i legislacji czy potrzebnych do funkcjonowania elektrowni zawodów, to jedne z istotniejszych, które postanowiono rozwinąć podczas konferencji z udziałem ekspertów we Wrocławiu.

Dolnośląski Instytut Studiów Energetycznych zorganizował 31 stycznia 2024 we Wrocławiu konferencję „SMR w Polsce Nowe Wyzwania i Szanse dla Gospodarki”. Podczas wydarzenia słuchacze mieli szansę wysłuchać treściwych i przystępnych wykładów tematycznych na temat technologii, a także zadawać ekspertom własne pytania i dyskutować o nich na żywo.

W pierwszej kolejności scharakteryzowano system SMR i omówiono jego główne zastosowania dla energetyki, ciepłownictwa i przemysłu: poczynając od fizycznych podstaw energii jądrowej, technicznych aspektów pracy reaktora, ewolucji rozwoju technologii jądrowej w energetyce aż do omówienia poszczególnych dostępnych na rynku reaktorów i stosowanych mechanizmów bezpieczeństwa. Kolejny blok wykładów poświęcony był procesowi licencjonowania elektrowni jądrowej. Słuchacze mieli okazję posłuchać o regulacjach technologii SMR w Polsce i planach na rozwój ich legislacji, a także zapoznać się ze strukturą procesu opiniowania i oceny dokumentacji, związanej z planami budowy elektrowni jądrowej, a zwłaszcza z wymogami bezpieczeństwa. Poruszono również temat polskiego systemu bezpieczeństwa jądrowego. Omówiony został administracyjny proces inwestycyjny, poprzedzający budowę elektrowni jądrowej, zwracając uwagę na fakt, że procedury i zakres prowadzonych badań nie różnią się zasadniczo w przypadku SMR, jak i tradycyjnej elektrowni jądrowej. Zaznaczono również rolę najwyższej jakości standardów międzynarodowych w krajowym systemie prawnym.

Foto: materiały prasowe

Duże zaciekawienie wzbudziła kwestia wyboru lokalizacji elektrowni jądrowej z perspektywy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego oraz zapotrzebowania na energię elektryczną. Omawiając temat, zwrócono uwagę na istotę transformacji energetycznej, dynamicznie rosnące zapotrzebowanie na moc w KSE oraz perspektywę rozwoju samobilansujących się obszarów, zgodnie ze strategią PEP2040. Kluczowy dla dyskusji okazał aspekt planów rozwoju krajowych sieci przesyłowych i perspektywy rozwoju systemu w procesie transformacji energetycznej. Przedstawiono też temat kryteriów doboru lokalizacji elektrowni jądrowej z perspektywy analiz konkretnych lokalizacji na terenie kraju. Prelegent przedstawił perspektywę nowych lokalizacji, jak i tych z istniejącą infrastrukturą energetyczną, szczegółowo omawiając czynniki naturalne i antropologiczne, wpływające na kryteria lokalizacji tego rodzaju obiektów, z czego najważniejsze to, m.in. dostępność wody, warunki geologiczne czy potencjalne postępowanie awaryjne i minimalizowanie ryzyk, związanych z działalnością człowieka.

Kształcenia kadr i wparcie badań rozwojowych w technologii SMR było kolejnym budzącym zainteresowanie widowni zagadnieniem – z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowanych specjalistów, którzy w przyszłości będą fundamentem funkcjonowania obiektów energetyki jądrowej. Przedstawiono ideę systematycznego podejścia do szkoleń pracowników obiektów jądrowych oraz stworzenia centrum treningowego, a także uwarunkowania prawne kwalifikacji niezbędnych do eksploatacji jednostek, wykonujących działalność jądrową. Serię wykładów zamknęło wystąpienie rozpatrujące korzyści z rozwoju technologii SMR w Polsce. Zwrócono uwagę na charakterystykę krajowych potrzeb, związanych z transformacją energetyczną i koniecznością zastąpienia bloków węglowych innym stabilnym i sterowalnym źródłem energii. Omówiono również rosnące możliwości obniżania kosztów wdrażania technologii jądrowej oraz zaspokojenia potrzeb ciepłownictwa. Wskazano przy tym na korzyści dla polskiej gospodarki, związane z potencjalną działalnością reaktorów, m.in. wzrostem konkurencyjności i nowymi miejscami pracy. Podkreślono również wyraźnie wpływ wdrożenia SMR-ów na dochody gmin, powiatów i lokalnych społeczności. Niezwykle ważny w odniesieniu do technologii jądrowej okazał się aspekt jej bezemisyjności i znaczącej roli w dążeniu do długoterminowych celów klimatycznych. W kilku wystąpieniach przedstawiono wpływ SMRów na środowisko, zaznaczając mało inwazyjny wpływ tej technologii przesłaniem: „małe” może być piękne i przyjazne środowisku.

Przebieg wydarzenia pokazał jak duże zainteresowanie budzi tematyka energetyki jądrowej, co miało wyraz we wnikliwych pytaniach widowni i chęci wzajemnego dzielenia się przemyśleniami, związanymi z tym sektorem. Z całą pewnością można stwierdzić, że temat SMR pozostaje niewyczerpany i istnieje duża potrzeba prowadzenia publicznej dyskusji w zakresie rozwoju energetyki jądrowej w Polsce. Przedstawiciele kilku lokalnych społeczności ze Śląska przekazali zaproszenia na robocze spotkania z głównym przesłaniem: wdrażajcie SMRy w naszym regionie!

- prof. dr hab. inż. Wacław Gudowski, dr inż. Agata Łopuszyńska